Hide
Show all
Email this article 
Voivodeship Commission for Party Control of the Polish United Workers’ Party in Lublin in 1956–1975: Structure, Activities, People
Abstract
Through its daily activities, the Voivodeship Party Control Commission (VPCC) implemented the statutory assumptions of the Polish United Workers’ Party (PUWP) regarding the care for the “purity” of party ranks. In its daily activities, VPCC dealt with all kinds of shortcomings of PUWP members and candidates. Its chairman and employees were among the most conservative communist activists in the region. The article presents aspects of the functioning and activities of the VPCC, characterizes the profiles of its chairmen and compares the party-investigative cases that were conducted against members of the PUWP who committed offences.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Centralna Kartoteka:
– 5876 Akta osobowe Wacława Rózgi;
– 21910 Akta osobowe Wacława Rózgi.
Archiwum Państwowe w Lublinie, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Lublinie:
– 5 Materiały V Wojewódzkiej Konferencji Sprawozdawczo-Wyborczej;
– 53 Materiały Plenarnych posiedzeń KW PZPR;
– 221 Protokóły z posiedzenia Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Lublinie;
– 404 Protokoły z plenum i narad WKKP;
– 412 Informacje, ankiety, sprawozdania WKKP;
– 428 Sprawozdania statystyczne WKKP;
– 429 Sprawozdania statystyczne WKKP;
– 430 Sprawozdania statystyczne WKKP;
– 562 Instrukcje KC PZPR;
– 570 Protokoły z narady I sekretarzy KP PZPR w KW;
– 3266 Informacje dotyczące pracowników aparatu partyjnego i osób objętych nomenklaturą.
Archiwum Rotacyjne „ŁAD” w Łubnej, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Lublinie:
– 1/1987 Akta osobowe Wacława Rózgi;
– 1/2771 Akta osobowe Stanisława Włocha;
– 1/3144 Akta osobowe Władysława Moskalika.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Protokół z posiedzenia Sekretariatu KC PPR dnia 30 maja 1945 r., [w:] Protokoły posiedzeń Sekretariatu KC PPR 1945–1946, oprac. A. Kochański, Warszawa 2001.
Statut Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, uchwalony przez II Zjazd PZPR, Warszawa 1956.
PRASA
Obrady Konferencji Partyjnej w WSK, „Głos Świdnika. Pismo Samorządu Robotniczego WSK”, 21.01.1975.
LITERATURA
Bednarczyk M., Element przypadkowy i wrogi, karierowicze, moralnie rozłożeni, sypacze i deklaranci. Obraz członków Polskiej Partii Robotniczej w województwie lubelskim w świetle spraw Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej PPR w Lublinie w latach 1945–1948, „Res Historica” 2018, t. 45.
Bednarczyk M., Jak pracowało „sumienie Partii”? Orzecznictwo dyscyplinarne Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej Polskiej Partii Robotniczej w Lublinie w latach 1945–1948 w teorii i praktyce, „Rocznik Lubelski” 2017, t. 43.
Bednarczyk M., „Oczyszczać Partię z elementów wrogich i obcych…”. Wojewódzka Komisja Kontroli Partyjnej Polskiej Partii Robotniczej w Lublinie w latach 1945–1948, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, t. 26, nr 1.
Bednarczyk M., „W naszym aparacie powiatowym towarzysze wyobcowali się z klasy, z której pochodzą”. Kontrole Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej Polskiej Partii Robotniczej w Lublinie w Komitetach Powiatowych PPR na Lubelszczyźnie w latach 1945–1948, „Annales UMCS. Sectio F” 2016, t. 71.
Boboli A., „Przewodnia siła stolicy”. Komitet Warszawski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1975–1990, Warszawa 2016.
Brzeziński P., Zwijanie Sztandaru. Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku w latach 1975–1990, Gdańsk–Warszawa 2019.
Caban I., Zapis trzech dziesięcioleci PZPR w województwach bialskopodlaskim, chełmskim, lubelskim i zamojskim w latach 1948–1978, Lublin 1978.
Czarnota T., Zabezpieczenie tajemnicy partyjnej i państwowej w pracy aparatu PZPR w świetle przepisów wydanych w 1973 r. przez Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie, „Komunizm. System. Ludzie. Dokumentacja” 2017, nr 6.
Drabik S., Krakowska organizacja PZPR (1948–1990). Struktury – członkowie – działalność, Kraków 2021.
Garyga M., Dekada agonii. Komitet Krakowski PZPR w świetle materiałów partyjnych 1981–1990, Warszawa 1994.
Kaliszuk K., Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku w latach 1956–1959, Gdańsk 2018 (rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Grzegorza Berendta, prof. UG).
Korejwo M.T., PZPR na Warmii i Mazurach 1948–1990. Struktury, organizacja, ludzie, Olsztyn 2011.
Libera P., Członkowie Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR w latach 1948–1971. Próba portretu zbiorowego, [w:] Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło, M. Żukowski, Warszawa–Lublin 2015.
Libera P., Marcel Reich-Janicki przed Centralną Komisją Kontroli Partyjnej (1950–1957), „Zeszyty Historyczne” 2009, nr 167.
Łagojda K., Donosy, skargi i zażalenia wpływające do Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej we Wrocławiu w latach 1948–1956. Wybrane przypadki, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2017, nr 2.
Orłowski P., Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w województwie bialskopodlaskim w latach 1975–1990. Struktura, kadry, działalność. Wybrane aspekty funkcjonowania prowincjonalnej organizacji partyjnej, Dęblin 2022.
Orłowski P., Wojewódzka Komisja Kontroli Partyjnej jako organ dyscyplinujący bialskopodlaską organizację partyjną, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2022, t. 40, nr 2.
Osęka P., Kartoteka spraw Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej – rekonesans archiwalny, [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski z XX wieku, red. K. Persak, A. Friszke, Ł. Kamiński, P. Machcewicz, P. Osęka, P. Sowiński, D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2008.
Osęka P., Sumienie partii. Rola i znaczenie Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej, [w:] PZPR jako machina władzy, red. D. Stola, K. Persak, Warszawa 2012.
Pasko A., Kulisy władzy ludowej w województwie białostockim (1948–1956). Organizacja, główne kierunki działania KW PZPR, Białystok 2002.
Sroka M., Komitet Wojewódzki PZPR w Opolu w latach 1950–1990. Struktury, ludzie, mechanizmy władzy, Wrocław–Warszawa 2019.
Syrwid R., „Trzeba będzie przejrzeć ludzi od wszystkich możliwych stron”. Sprawa Juliana Sekity przed Wojewódzką Komisją Kontroli Partyjnej przy KW PZPR w Olsztynie i jej następstwa (1949–1950/1956–1957), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2020, nr 1.
Witalec R., Funkcjonowanie, struktura organizacyjna oraz zasób aktowy WKKP przy KW PZPR w Rzeszowie w latach 1957–1986, „Prace Historyczno-Archiwalne” 1996, t. 4.
Witalec R., Struktura organizacyjna i działalność Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej KW PZPR w Rzeszowie w latach 1949–1956, „Prace Historyczno-Archiwalne” 1995, t. 3.
Zawadka K., Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie 1948–1956. Struktura, ludzie, mechanizm funkcjonowania, Lublin 2014.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Biuletyn Informacji Publicznej IPN, Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL – Stanisław Włoch, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/24414 (dostęp: 16.12.2023).
Biuletyn Informacji Publicznej IPN, Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL – Wacław Rózga, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/20478 (dostęp: 16.12.2023).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2024.79.313-332
Date of publication: 2024-12-31 00:00:00
Date of submission: 2024-02-17 18:40:53
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2025 Konrad Majchrzyk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.