The Birth of the Aristocracy in Galicia: The New/Old Elites of the Former Ruthenian Voivodship

Kazimierz Karolczak

Abstract


After the first partition of Poland, the territory called Galicia found itself in a different legal and administrative system, in which a constantly expanding bureaucratic apparatus, which did not exist in such a form in the Polish lands, was of great importance. The nobility lost its former privileges, and Austria tried to win over the richest part of it by granting aristocratic titles, which reshaped the social elite who owed their position or elevation to the Habsburgs. The principle of equality of the nobility, characteristic of the Polish-Lithuanian state, was thus broken. The aristocracy took the place of the magnates, and the titles of counts and barons could be applied for by all those who held central offices in the final period of the Republic, sat in the Senate and held starosties in the cities. The old elites were being transformed into new ones, but as a result of this transformation, some of the families previously prominent in the former Ruthenian Voivodship later played no role in the Galician reality. Their place was taken by other families, introduced into the political, economic and social elite thanks to the success of outstanding individuals from their ranks. On the example of the Dzieduszycki family, we can trace a kind of mechanism of promotion to the elite of the noble community at the end of the Commonwealth and finding themselves in the new legal and political system of the partitioned state.


Keywords


Galicia; Austria; aristocracy; Dzieduszycki family

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Biblioteka Kórnicka, Teki Dworzaczka, sygn. 872: „Kuryer Polski” z 26 lutego 1751 roku, nr DCCLIV.

Biblioteka Naukowa im. W. Stefanyka we Lwowie, fond 45, opis III, jednostka 2, teczka 1:

– Przywilej Jana III Sobieskiego powołujący Franciszka Dziedoszyckiego na kasztelana kijowskiego (oryginał);

– Przywilej Jana III Sobieskiego powołujący Franciszka Dziedoszyckiego na wojewodę podolskiego (oryginał).

ŹRÓDŁA DRUKOWANE

Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie wskutek fundacji śp. Aleksandra hr. Stadnickiego wydane staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego, t. 10, Lwów 1884.

Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie wskutek fundacji śp. Aleksandra hr. Stadnickiego wydane staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego, t. 25, Lwów 1935.

LITERATURA

Chłędowski K., Z przeszłości naszej i obcej. Salony wiedeńskie w czasie kongresu wiedeńskiego 1815 roku, Lwów 1935.

Cynarski S., Jabłonowski Jan Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 10, Warszawa 1962–1964.

Dzieduszycki M., Kronika domowa Dzieduszyckich, Lwów 1865.

Górzyński S., Arystokracja polska w Galicji, Warszawa 2009.

Grodziski S., Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914, Warszawa 1993.

Grodziski S., W Królestwie Galicji i Lodomerii, Kraków 1976.

Kalinka W., Galicja i Kraków pod panowaniem austriackim, Kraków 1898.

Kallas M., Krzymkowski M., Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795–1918. Wybór źródeł, Warszawa 2006.

Karolczak K., Dzieduszyccy. Dzieje rodu. Linia poturzycko-zarzecka, Kraków 2000.

Karolczak K., Pod berłem Habsburgów, [w:] Limanowa. Dzieje miasta, t. 1: 1565–1945, red. F. Kiryk, Kraków 1999.

Kłaczewski W., Urban W. (oprac.), Urzędnicy województwa lubelskiego XVI–XVIII w. Spisy, Kórnik 1991.

Mycielski J., Wasylewski S., Portrety polskie Elżbiety Vigee-Lebrun 1755–1812, Lwów–Poznań 1928.

Nowak T., Jabłonowski Stanisław Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 10, Warszawa 1962–1964.

Tarasek W., Stanisław Nałęcz Małachowski, właściciel klucza dobrskiego, współautor Konstytucji 3 Maja, [w:] Księga pamiątkowa 200-lecia Konstytucji 3 Maja w Limanowej, Limanowa 1991.

Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2024.79.151-165
Date of publication: 2024-12-31 00:00:00
Date of submission: 2024-03-17 16:27:37


Statistics


Total abstract view - 8
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2025 Kazimierz Karolczak

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.