„Wyobrażam sobie albo pamiętam…”. Strategie narracyjne dokumentu historycznego na przykładzie filmu „Mała Zagłada” Natalii Korynckiej-Gruz

Katarzyna Mąka-Malatyńska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł stanowi pogłębioną, kontekstową analizę filmu Natalii Korynckiej-Gruz Mała Zagłada. Autorka koncentruje się na jego strukturze narracyjnej, w której dokumentalistka próbowała oddać charakter pracy pamięci i postpamięci. Film jest dokumentalną adaptacją (auto)biograficznego eseju Anny Janko. Złożoność narracyjna tekstu literackiego znajduje odbicie w wersji filmowej, która przyjmuje kształt palimpsestu. Na jego poszczególne warstwy składa się narracja słowna trzech pokoleń kobiet, sekwencje zrealizowane współcześnie, archiwalne fotografie i zróżnicowane stylistycznie sekwencje animowane. Na pamięć traumatycznych doświadczeń nakłada się wyobrażenie o nich. Mała Zagłada jest dla autorki przykładem ponownego zbliżenia polskiego filmu dokumentalnego i literatury oraz nowej formuły dokumentu historycznego.


Słowa kluczowe


film dokumentalny; struktura narracyjna; Zagłada; pamięć; postpamięć; dokument historyczny

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Assmann J., Kultura pamięci, przeł. A. Kryczyńska-Pham, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.

Bachórz J., Krótkie opisanie tych rzeczy, których nie ma, oraz tych rzeczy, które są w wierszach Teresy Ferenc, „Gdański Rocznik Kulturalny” 1994, nr 15.

Bennett J., Empathic Vision: Affect, Trauma, and Contemporary Art, Redwood City 2005. DOI: 10.1515/9781503625006

Biel M., Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przeł. A. Magnuszewska, M. Ruta, A. Szumił, Kraków 2012.

Bielewicz K., „Mała Zagłada” jako wyraz przestrzennego aspektu postpamięci, „Literaturoznawstwo” 2014–2015, nr 8–9.

Burnatowski J., Postpamięć, afekt, odpowiedzialność. Przypadek „Małej Zagłady” Anny Janko, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2015, vol. 15. DOI: 10.24917/3940

Ferenc T., Poezje wybrane, Warszawa 1984.

Fiołek-Lubczyńska B., Retoryka zagrożenia i emocji (uczuć i afektów) w dokumentach filmowych pt. „Mała Zagłada” i „Sól ziemi”, „Kultura – Media – Teologia” 2023, nr 53.

Grünberg S., Animowany dokument, czyli efektywne formy łamania reguł w filmie dokumentalnym, Warszawa 2022.

Hendrykowski M., Animacja jako dokument, dokument jako animacja. Wokół poetyki i antropologii ruchomych obrazów, [w:] Polska animacja w XXI wieku, red. T. Szczepański, M. Kozubek, Łódź 2017.

Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugier, „Didaskalia” 2011, nr 105.

Janko A., Mała Zagłada, Kraków 2015.

Kaplan A., Trauma Culture: The Politics of Terror and Loss in Media and Literature, New Brunswick 2005.

Kapralska Ł.M., Matka i córka wobec wojennej apokalipsy w świetle książki Anny Janko „Mała Zagłada”, „Studia Humanistyczne AGH” 2022, vol. 21, nr 3. DOI: 10.7494/human.2022.21.3.61

Krawczyk W., Wielokierunkowy transfer pamięci traumatycznej – „Mała Zagłada” Anny Janko, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2023, vol. 66, nr 1.

Kuczyńska-Koschany K., Eseiści kondycji żydowskiej – po Zagładzie: Maurice Blanchot i Bogdan Dawid Wojdowski, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2017, nr 30. DOI: 10.14746/pspsl.2017.30.19

Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1–2, Warszawa 2019.

Mąka-Malatyńska K., Wyprawa do krainy prawdopodobieństwa – o dokumentach animowanych Marcina Podolca, „Images” 2017, vol. 20, nr 29.

Podolec M., Animacja w filmie dokumentalnym, [w:] Od obserwacji do animacji – twórcy o kinie dokumentalnym, Łódź 2017.

Pollack M., Skażone krajobrazy, przeł. K. Niedenthal, Wołowiec 2014.

Stasiowski M., A jak animacja, a jak autentyzm, „Ekrany” 2015, nr 1.

Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Premiera filmu dokumentalnego „Mała Zagłada”, reż. Natalia Koryncka-Gruz, https://www.youtube.com/watch?v=hhkm77hcl4A (dostęp: 26.08.2023).

Young J., Toward a Received History of the Holocaust, “History and Theory” 1997, vol. 36, no. 4. DOI: 10.1111/0018-2656.00029




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2023.78.213-227
Data publikacji: 2023-12-22 10:44:32
Data złożenia artykułu: 2023-09-15 14:06:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 344
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 197

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Katarzyna Mąka-Malatyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.