Matron as a Prototype of a Domineering Woman and a Transmitter of Memory and Tradition in Józef Ignacy Kraszewski’s Historical Novels

Karolina Ludmiła Mazur

Abstract


By drawing the portraits of tough, brave and enterprising matrons, Józef Ignacy Kraszewski argues with the stereotype of a lady who is submissive to her husband and family. The characteristcs of matrons (both Roman and Polish ones) is presented in his historical novels in a very positive light and serves two principal functions – religious and patriotic, and is examined in three dimensions – family, patriotic and spiritual. Goodness, kindness, wisdom, prudence and entrepreneurship are the features distinguishing pious matrons, who are not only prototypes of imperious women, but primarily the transmitters of memory and tradition in Polish culture. 


Keywords


Józef Ignacy Kraszewski, historical novels, woman, matron, memory, tradition

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Bogucka, Maria. (1998). Białogłowa w dawnej Polsce: kobieta w społeczeństwie polskim w XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa: Trio.

Bogucka, Maria. (2005). Gorsza płeć. Kobiety w dziejach Europy od antyku po XXI wiek, Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Czwórnóg-Jadczak, Barbara. Timofiejew, Artur. (red.) (2015). Józef Igancy Kraszewski. Pamięć Pisarza - pamięć o Pisarzu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Danek, Wincenty. (1966). Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Górecka, Katarzyna. (2006). Pobożne matrony i cnotliwe panny: epitafia mieszczanek i szlachcianek z XVI i XVII wieku jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, Warszawa: Wydawnictwo: Neriton.

Kicińska, Urszula. (2013). Rola wdowy w rodzinie i społeczeństwie staropolskim na podstawie polskich drukowanych oracji pogrzebowych XVII wieku, SENSUS HISTORIAE, vol. XII, s. 135-148.

Koczerska, Maria. (1998). Geneza, znaczenie i program dalszych badań nad kobietą i rodziną w średniowieczu i nowożytności, W: Zenon Hubert Nowak, Andrzej Radzimiński (red.) Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Kopaliński, Władysław. (1995). Encyklopedia „drugiej płci”, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, hasło: matrona.

Kraszewska, Emma. (1912). Religijność w życiu i pismach J.I. Kraszewskiego, W: Kronika Rodzinna, nr 11.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1860). Caprëa i Roma. Obrazy z pierwszego wieku, Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1884). W pocie czoła. Z dziennika dorobkiewicza, Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1970). Dola i niedola. Powieść z ostatnich lat XVIII wieku, posł. i przypisami opatrz. Ewa Warzenica-Zalewska, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1972). Diabeł. Powieść z czasów Stanisława Augusta, przygotował do druku, posłowiem i przypisami opatrzył Jacek Kajtoch, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1972). Książka praprababki, W: tegoż. Pamiętniki, oprac. W. Danek, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1974). Pułkownikówna, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1979). Jelita. Legenda herbowa z r. 1331, przygotował do druku, posłowiem i przypisami opatrzył Juliusz Kijas, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1987). Rzym za Nerona. Obrazy historyczne, Warszawa: Instytut Prasy i Wydawnictw „Novum”.

Litewski, Wiesław. (1998). Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków: Universitas.

Mazur, Karolina. (2013). Rola „matrony” w powstaniu styczniowym oczyma Józefa Ignacego Kraszewskiego („Dziecię Starego Miasta” i „Żyd”), Alicja Kulecka (red.) Dziedzictwo powstania styczniowego. Pamięć. Historiografia. Myśl polityczna. Zbiór studiów, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Mazur, Karolina. (2014-2015). Anna Jagiellonka jako bohaterka „Infantki” – hic mulier, matrona i władczyni, W: Anna Janicka, Krzysztof Czajkowski, Łukasz Zabielski (red.) Kraszewski i Nowożytność. Studia, idea i układ tomu: Jarosław Ławski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego.

Nasiłowska, Anna. (red.) (2001). Ciało i tekst: feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, Warszawa: IBL.

Nowicka-Struska, Anna. (2006). Obrazy kobiety i kobiece wzorce osobowe w siedemnastowiecznych kazaniach pogrzebowych autorstwa karmelitów bosych, Wschodni Rocznik Humanistyczny, t.3.

Pilch, Stanisław. (1931). Pomponia Graecina, Filomata, L.34.

Pilch, Stanisław. (1935). Źródła i czynniki inspiracyjne. "Quo vadis" Sienkiewicza, I, Eos, R. 36, z. 3.

Ricoeur, Paul. (2006). Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Śliwiński, Marian. (2014-2015). Kategorie światopoglądowe Kraszewskiego, W: Anna Janicka, Krzysztof Czajkowski, Łukasz Zabielski (red.) Kraszewski i Nowożytność. Studia, idea i układ tomu: Jarosław Ławski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego.

Tacyt. P. Kornelisz. (56-117). Roczniki XII, 32. Pozyskano z: www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann13/shtml#32.

Zacharska, Jadwiga. (2006). Strażniczki tradycji w powieściach Kraszewskiego o Warszawie, W: Wiesław Ratajczak, Tomasz Sobieraj (red.) Europejskość i rodzimość. Horyzonty twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2017.35.1.35
Date of publication: 2018-02-23 11:12:22
Date of submission: 2016-12-14 10:41:02


Statistics


Total abstract view - 1778
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 868

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2018 Karolina Ludmiła Mazur

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.