Kryzys Europy w filozofii Aleksandra Hercena oraz José Ortegi y Gasseta

Natalina Michna

Streszczenie w języku polskim


Artykuł prezentuje problem kryzysu Europy w ujęciu dwóch myślicieli: dziewiętnastowiecznego rosyjskiego filozofa Aleksandra Hercena oraz hiszpańskiego filozofa pierwszej połowy XX wieku, José Ortegi y Gasseta. Niewątpliwie ich filozofia wyrosła na gruncie odmiennych uwarunkowań historycznych i kulturowych, a także w różnym czasie i miejscu. Paradoksalnie jednak obaj myśliciele prezentowali zaskakująco zbliżone poglądy na naturę i przyczyny trawiącego kulturę europejską kryzysu. Obserwując zmieniającą się w XIX wieku Europę, Hercen antycypował niektóre idee związane z kryzysem Europy, obecne później w myśli Ortegi y Gasseta. W kryzysowym myśleniu Hercena i Ortegi dostrzec można dwie istotne zbieżności: po pierwsze, rodzaj katastrofizmu prezentowanego przez obu myślicieli, po drugie, filozoficzne ujęcie masy i elity społecznej.

Słowa kluczowe


kryzys, katastrofizm, masa ludzka, elita społeczna, Europa, Aleksander Hercen, José Ortega y Gasset

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Breczko J., Historia po „końcu historii” (próba ogólnej diagnozy kondycji kultury i polityki Zachodu), „Sofia” 2012, nr 12, s. 69–82.

Dobieszewski J., Aleksander Hercen – filozofia czynu, filozofia osobowości, [w:] Wokół Leontjewa i Bierdiajewa. Almanach myśli rosyjskiej, red. J. Dobieszewski, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2001, s. 9–36.

Encyklopedia powszechna, t. 2, PWN, Warszawa 1984.

Gawor L., Katastrofizm w polskiej myśli społecznej i filozofii 1918–1939, Wyd. UMCS, Lublin 1999.

Górski E., José Ortega y Gasset i kryzys ideologii hiszpańskiej, Wyd. PAN Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982.

Hercen A., Pisma filozoficzne, t. I, II, tłum. J. Walicka, A. Walicki, PWN, Warszawa 1965.

Kołakowski A., Historia, kultura, katastrofa, „Przegląd Filozoficzny” 1995, nr 2.

Kopciuch L., O »specyfice« polskiego katastrofizmu międzywojennego (Witkacy – Znaniecki) na tle koncepcji zachodnich, „Parerga” 2007, nr 3, s. 65–74.

Kuderowicz Z., Filozofia dziejów, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.

Leszczyna D., Projekt filozofii witalnej w filozofii José Ortegi y Gasseta, „Roczniki Filozoficzne” 2009, t. LVII, nr 1, s. 127–155.

Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. zbiorowa, t. 1, PWN, Warszawa 1984.

Mazurek S., Wątki katastroficzne w myśli rosyjskiej i polskiej 1917–1950, Wyd. Leopoldinum, Wrocław 1997.

Ortega y Gasset J., Bunt mas i inne pisma socjologiczne, tłum. P. Niklewicz, H. Woźniakowski, PWN, Warszawa 1982.

Podolan E., Feudalizm rosyjski w socjologicznej i historiozoficznej spuściźnie Aleksandra Hercena, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2006, t. III, s. 149–156.

Polit K., Kryzys cywilizacji Zachodu w myśli José Ortegi y Gasseta, Wyd. UMCS, Lublin 2005.

Rossi P., Zatonięcie bez świadka. Idea postępu, tłum. A. Dudzińska-Facca, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1998.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.14.111
Data publikacji: 2015-10-02 13:13:39
Data złożenia artykułu: 2015-10-02 12:54:40


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1301
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Natalina Michna

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl