Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Elastyczność pogranicza społecznego. Chłopstwo i szlachta w Rzeczypospolitej (XVI-XVIII wiek)
Streszczenie w języku polskim
Artykuł zawiera propozycję badań nad relacjami chłopsko-szlacheckimi dla wyjaśnienia funkcjonowania społeczeństwa Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Autor skupia się na elastycznych granicach pomiędzy stanami społecznymi. Zjawisko to zostało rozpatrzone w kontekście rynku pracy. Napięcie na styku mobilności społecznej i organizacji ludzkiej pracy w nisko zaludnionym państwie powodowało zaburzenia w istniejącym porządku patriarchalnym. Zastosowanie wielokrotnych studiów przypadku z różnych obszarów państwa i okresów czasu pomaga wyjaśnić nie zawsze jasne sprzężenia międzystanowe. Jednorodność wyznaniowa i etniczna, podobnie jak pochodzenie geograficzne polskich chłopów i szlachty wpływa na rozumienie perspektywy postkolonialnej, pańszczyzny i poddaństwa.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Nekanda Trepka W., Liber generationis plebeanorum: (liber chamorum), wyd. W. Dworzaczek, J. Bartyś, Z. Kuchowicz, Wrocław 1963.
Z rontem marszałkowskim przez Warszawę. Zeznania oskarżonych z lat 1787–1794, oprac. Z. Turska, Warszawa 1961.
Burszta J., Chłopskie źródła kultury, Warszawa 1985.
Dribe M., Olsson M., Svensson P., Was the manorial system an efficient insurance institution? Economic stress and demographic response in Sweden, 1749–1859, „European Review of Economic History” 2012, 16.
Dworzaczek W., „Dobrowolne” poddaństwo chłopów, Warszawa 1952.
Gierszewski S., Obywatele miast Polski przedrozbiorowej, Warszawa 1973.
Hernas C., Antologia polskiej pieśni ludowej ze zbiorków polskich: XVIII w., Warszawa 1965.
Jawor G., Ludność chłopska i społeczności wiejskie w województwie lubelskim w późnym średniowieczu (schyłek XIV – początek XVI wieku), Lublin 1991.
Jedlicki J., Klejnot i bariery społeczne: przeobrażenia szlachectwa polskiego w schyłkowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968.
Korczak-Siedlecka J., Przemoc i honor w życiu społecznym wsi na Mierzei Wiślanej w XVI–XVII wieku, Toruń 2021.
Larson P.L., Conflict and compromise in the late medieval countryside: lords and peasants in Durham, 1349–1400, New York 2006.
Leszczyński A., Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Warszawa 2020.
Lucassen J., Historia pracy, Kraków 2022.
Łosowski J., Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku: studium o urzędzie, dokumentacji, jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego, Lublin 2004.
Miodunka P., Famines in the manorial economy of eighteenth-century Poland, „Rural History” 2022, s. 1–20, https://www.cambridge.org/core/journals/rural-history/article/famines-in-the-manorial-economy-of-eighteenthcentury-poland/B5A9B5AD065C9626DDBA75585AD4E9E1 [dostęp: 16.09.2023].
Opas T., O kierunkach awansu społecznego chłopów z dóbr prywatnych w XVIII wieku, w: Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej, t. 6, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1974.
Pobłocki K., Chamstwo, Wołowiec 2021.
Rauszer M., Siła podporządkowanych, Warszawa 2021.
Saifullayeu A., Postkolonialne historiografie. Casus jednego średniowiecza, Warszawa 2020.
Sosnowska A., Zrozumieć zacofanie: spory historyków o Europę Wschodnią (1947–1994), Warszawa 2004.
Stobiecki R., Co tak zwany zwrot ludowy mówi nam lub czego nie mówi o kondycji współczesnej polskiej historiografii, „Teksty Drugie: Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja” 2022, 4.
Uffelmann D., Polska literatura postkolonialna. Od sarmatyzmu do migracji poakcesyjnej, Kraków 2020.
Wasiewicz J., Wóz Drzymałów pod szwedzkim zaborem: transdyscyplinarne badania pamięcioznawcze nad chłopskim dziedzictwem: księgi wtóre, Warszawa 2023.
Wiślicz T., Od pieszczot do uderzeń: dotyk w komunikacji interpersonalnej na wsi staropolskiej, w: Staropolski ogląd świata: nulla dies sine linea: księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Bogdanowi Rokowi w 70. rocznicę urodzin, red. E. Kościk, F. Wolański, R. Żerelik, Toruń 2017.
Wiślicz T., Zelman Wolfowicz i jego rządy w starostwie drohobyckim w połowie XVIII w., Kraków 2020.
Wyżga M., Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku, Kraków 2019.
Wyżga M., Spójność gromady chłopskiej u schyłku Rzeczpospolitej szlacheckiej, w: Wieś polska na przestrzeni wieków, t. 1: Od utraty niepodległości do I wojny światowej, red. M. Kłusek, Warszawa 2024.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.829-846
Data publikacji: 2024-10-22 08:45:49
Data złożenia artykułu: 2024-04-25 22:38:44
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Mateusz Wyżga
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.