‘Maximum of Information’ – ‘Minimum of Records’: Collection Building Policy in the Work of Director of Department of National Archives and Chief Directors of State Archives (1945–1989)

Alicja Kulecka

Abstract


The policy of accumulation of archives in the Polish Republic of People between 1945 and 1989 depended on many factors, including the attitudes of the Director of Department of National Archives and Chief Directors of State Archives, his political opinions, education, professional experience and knowledge of archives. The policy of accumulation of archives was connected with political realities, and selection and evaluation of records. In this period two methods of evaluation were applied: the list of records of institution and archival assessment. The list of records was the evaluation a priori, the archival assessment posteriori. In archival legislation of this time the list of records was preferred, while the assessment wasn’t as popular. The list of records was seen as a simple and cost-effective method. However, it lead to the formation of formalistic and bureaucratic system, which wasn’t perfect. In this system many errors and inconsistencies occurred, which was indicated in archival legislation and in archival literature. This formalistic and bureaucratic system was close to the communist state’s ideology.

Keywords


Witold Suchodolski; Rafał Gerber; Henryk Altman; Leon Chajn; Tadeusz Walichnowski; Marian Wojciechowski; evaluation of records; selection; list of records; archives of institution

Full Text:

PDF

References


Printed sources

Archiwa. Przepisy prawne, ed. J. Góral, Toruń 2000.

Dekret z 29 marca 1951 r o archiwach państwowych, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Rozporządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie zasad klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji oraz zasady i tryb przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych, ‘Dziennik Ustaw’ 1984, 41.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1952 r. w sprawie państwowego zasobu archiwalnego, ‘Dziennik Ustaw’ 1952, 24, 164 and 165.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lutego 1957 r. w sprawie państwowego zasobu archiwalnego, ‘Dziennik Ustaw’ 1957, 12, 66.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1958 r., ‘Dziennik Ustaw’ 1959, 2, 12.

Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, ‘Dziennik Ustaw’ 1983, 38, 173.

Zarządzenie Ministra Szkolnictwa Wyższego z 9 kwietnia 1963 r. w sprawie podziału materiałów archiwalnych na kategorie archiwalne i ustalenie terminów ich przechowywania, ‘Monitor Polski’ 1963, 37, 184.

Zbiór przepisów archiwalnych wydanych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w latach 1952–2000, eds. M. Tarakanowska, E. Rosowska, Warszawa 2001.

Żongołłowicz B., Dzienniki, ed. D. Zamojska, Warszawa 2004.

Studies

Altman H., Aktualne zagadnienia archiwistyki zachodnio-europejskiej, ‘Archeion’ 1956, 25.

Altman H., Protokół o wzajemnym przekazaniu materiałów archiwalnych pomiędzy Polską Rzeczypospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną, ‘Archeion’ 1961, 35.

A[ltman] H., Przekazanie przez władze polskie cennych materiałów archiwalnych do Holandii, ‘Archeion’ 1957, 27.

Altman H., Zadania archiwów w świetle konferencji archiwów w Zagrzebiu, ‘Archeion’ 1958, 28.

Altman H., Zagadnienie selekcji akt, ‘Archeion’ 1958, 29.

Bachulski A., Brakowanie akt, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Bańkowski P., Archiwalia i rękopiśmienne zbiory biblioteczne, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Belcorchia E., La valorisation: mutation(s) dans le long temps, ‘La Gazette des Archives’ 2016, 244.

Bielińska M., Stan i zadania archiwów polskich wobec aktualnych potrzeb nauki historycznej, ‘Archeion’ 1956, 26.

Bielińska M., Zasady oceny akt najnowszych, ‘Archeion’ 1958, 29.

Biernat Cz., Marksistowsko-leninowska teoria archiwistyki i jej percepcja w Polsce, ‘Teki Archiwalne’ 2001, 28, Seria Nowa 6.

Biernat Cz., Nowe metody nadzoru i opieki nad archiwami urzędów, instytucji i przedsiębiorstw, ‘Archeion’ 1964, 40.

Biernat Cz., Problemy archiwistyki współczesnej, Warszawa 1977.

Chajn L., XIII Międzynarodowa Konferencja Okrągłego Stołu Archiwów w Bonn i Bad Godesberg oraz jej problemy, ‘Archeion’ 1972, 57.

Chajn L., XIV Międzynarodowa Konferencja Okrągłego Stołu Archiwów w Luksemburgu, ‘Archeion’ 1974, 60.

Chajn L., Rola i zadania państwowej służby archiwalnej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ‘Archeion’ 1971, 56.

Chajn L., W sprawie Międzynarodowej Konferencji Okrągłego Stołu Archiwów w 1970 r., ‘Archeion’ 1970, 54.

Chmielewski Z., Problemy archiwistyki podzielonej Europy. Selekcja i opracowanie dokumentacji 1918–1991, Warszawa 2017.

Chojecka J., Problematyka wartościowania dokumentacji masowej w Republice Federalnej Niemiec, in: Dokumentacja masowa. Z problematyki kształtowania zasobu archiwalnego, eds. I. Mamczak–Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2012.

Cieślak F., Zyśko W., Akta o wartości trwałej w administracji rolnej, państwowych gospodarstwach rolnych i spółdzielniach produkcyjnych, ‘Archeion’ 1959, 29.

Gerber R., Cele i zadania służby archiwalnej w Polsce, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Gerber R., Wytyczne do projektu nowelizacji dekretu o państwowej służbie archiwalnej (Referat wygłoszony dnia 23 września na konferencji archiwalnej we Wrocławiu), ‘Archeion’ 1948, 18.

Gołębiowska L., Akta o wartości trwałej w najwyższych organach władzy i administracji państwowej, ‘Archeion’ 1958, 29.

Ihnatowicz I., Akta o wartości trwałej w przedsiębiorstwie przemysłowym, ‘Archeion’ 1958, 29.

Jakubowski J., Gerber Rafał (1909–1981), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 1, 1918–1984, Warszawa 1988.

Jaros J., Brakowanie akt najnowszych, ‘Archeion’ 1956, 25.

Kolankowski Z., Praca w Wydziale Archiwów Państwowych (1949–1951), ‘Acta Universitatis Nicolai Copernici’ 1984, Historia 19.

Kolankowski Z., Suchodolski Witold (1887–1967), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 1, 1918–1984, Warszawa 1988.

Kolankowski Z., W Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (kartka wspomnień), in: Historia i archiwistyka. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Andrzeja Tomczaka, eds. S. Kalembka et al., Toruń–Warszawa 1992.

Koller S., Wykaz akt oraz zarządzenia, wytyczne i decyzje kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w procesie brakowania i niszczenia akt operacyjnych Służby Bezpieczeństwa w latach 1956–1898. Analiza porównawcza, in: Archiwa Polski i Europy: wspólne dziedzictwo – różne doświadczenia, ed. A. Kulecka, Warszawa 2017.

Konarski K., Nowe zdania polskiej archiwistyki, ‘Archeion’ 1948, 17.

Kostuś W., Akta o wartości trwałej w terenowych organach administracji państwowej, ‘Archeion’ 1958, 29.

Kozłowski K., Walichnowski Tadeusz (1928–2005), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 3, 1835–2015, Warszawa 2017.

Krupska Z., Tarakanowska M., Problem kształtowania narastającego zasobu aktowego w Polsce Ludowej, ‘Archeion’ 1970, 53.

Kubiczkowa B., Akta powtarzalne w zespołach instytucji państwowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Próba oceny, problem brakowania), ‘Archeion’ 1971, 55.

Kulecka A., Rutkowski T.P., Oczami agenta. Środowiska naukowe i archiwalne w doniesieniach TW ‘Zyg’ – Zygmunta Kolankowskiego, Warszawa 2012.

Landau Z., Tomaszewski J., Centralne gospodarcze instytucje koordynacyjne i ich akta o wartości trwałej, ‘Archeion’ 1958, 29.

Lesiński H., Przekazanie akt do Woj. Archiwum Państwowego w Szczecinie przez Niemiecką Republikę Demokratyczną, ‘Archeion’ 1964, 40.

Listy Michała Wąsowicza do Witolda Suchodolskiego i inne źródła archiwalne 1945–1954. Rzecz o archiwach, archiwistach i archiwaliach na Dolnym Śląsku, eds. G. Trzaskowska, I. Łaborewicz, Wrocław 2016.

Łosowski J., Treści ideologiczne w sowieckich podręcznikach archiwistyki, in: Archiwa Polski i Europy: wspólne dziedzictwo – różne doświadczenia, ed. A. Kulecka, Warszawa 2017.

Maciejewska W., Druga partia z transportu akt przekazanych Polsce przez Związek Radziecki w latach 1961–1962, ‘Archeion’ 1964, 40.

Maciejewska W., Wzajemne przekazanie akt przez Niemiecką Republikę Demokratyczną i Polską Rzeczpospolitą Ludową, ‘Archeion’ 1962, 38.

Motas M., Chajn Leon (1910–1983), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 1, 1918–1984, Warszawa 1988.

Nawrocki S., Brakowanie akt w archiwach angielskich według zaleceń Komitetu Grigga, ‘Archeion’ 1959, 31.

Nawrocki S., Praktyka brakowania akt w urzędach, przedsiębiorstwach i instytucjach, ‘Archeion’ 1964, 40.

Perłakowska E., Wartościowanie dokumentacji masowej – próba zdefiniowania problemu, in: Dokumentacja masowa. Z problematyki kształtowania zasobu archiwalnego, eds. I. Mamczak-Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2012.

Przekazane Polsce przez Związek Radziecki materiały rękopiśmienne, wywiezione w czasie wojny przez hitlerowców do Niemiec, ‘Archeion’ 1958, 28.

Radtke I., Narastanie zespołów akt w zakładach pracy w świetle obowiązujących przepisów kancelaryjnych, ‘Archeion’ 1968, 48.

Rappaport H., Rewindykowane z ZSRR w roku 1964 akta pomocnika generał-gubernatora do spraw policyjnych (Pomoszcznika Warszawskogo Gienierał-Gubiernatora po Policiejskoj Czasti) z lat 1897–1917 jako źródła do dziejów ówczesnego Królestwa Polskiego, ‘Archeion’ 1968, 50.

R.A.[ Rybarski A. ], Witold Suchodolski, ‘Archeion’ 1967, 47.

Robótka H., Wartościowanie akt. Przeszłość i przyszłość, in: Dokumentacja masowa. Z problematyki kształtowania zasobu archiwalnego, eds. I. Mamczak-Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2012.

Rosowska E., Wojciechowski Marian Kazimierz (1927–2006), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 3, 1835–2015, Warszawa 2017.

Skopowski Cz., Zwrot Archiwum Unitatis (Braci Czeskich) z Leszna, ‘Archeion’ 1962, 37.

Sprawozdanie z działalności Wydziału Archiwów Państwowych na rok 1948, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Stebelski A., Rękopis archiwalny i biblioteczny, ‘Archeion’ 1951, 19/20.

Stobiecki R., Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993.

Stobiecki R., Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna…ale skomplikowana, Warszawa 2007.

Stryjkowski K., Dokumentacja masowa i jej wartościowanie w archiwach wybranych krajów frankofońskich (na przykładzie akt osobowych), in: Dokumentacja masowa. Z problematyki kształtowania zasobu archiwalnego, eds. I. Mamczak–Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2012.

Suchodolski W., Archiwa wobec dzisiejszej problematyki badań historycznych, ‘Archeion’ 1948, 17.

Suchodolski W., Potrzeby archiwów państwowych w świetle wniosków, zgłoszonych na wrocławskiej konferencji archiwistów, ‘Archeion’ 1948, 18.

Suchodolski W., Zagadnienie strat kulturalnych w ogólnym programie odszkodowań, Warszawa 1945.

Tandecki J., Archiwa w Polsce w latach 1944–1989. Zarys dziejów, Toruń 2017.

Tarakanowska M., Problem brakowania akt w Polsce w świetle przepisów i literatury archiwalnej w 1atach 1918–1965, ‘Archeion’ 1967, 46.

Tomaszewski J., Akta instytucji kredytowych w Polsce, ‘Archeion’ 1956, 25.

Tomczak A., Zarys dziejów archiwów polskich, Toruń 1982.

Walichnowski T., Aktualne zadania archiwów państwowych w Polsce, ‘Archeion’ 1977, 65.

Wąsowicz M., Altman Henryk (1897–1974), in: Słownik Biograficzny Archiwistów Polskich, vol. 1, 1918–1984, Warszawa 1988.

Wielopolski A., Akta bankowe o wartości trwałej, ‘Archeion’ 1958, 29.

Wydział Archiwów Państwowych w latach 1945–1947, ed. R. Rybarski, ‘Archeion’ 1948, 17.

Wystawa rewindykacyjna Zbiorów Państwowych: wybór dzieł sztuki i pamiątek narodowych odzyskanych z Rosji na podstawie traktatu pokojowego w Rydze, intr. W. Suchodolski, 1929.

Żukowski M., Dzieje administracji w Polsce w XX wieku, Warszawa 2011.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.49.487-529
Date of publication: 2020-12-21 13:06:20
Date of submission: 2019-03-08 19:49:22


Statistics


Total abstract view - 889
Downloads (from 2020-06-17) - PDF - 578

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2020 Alicja Kulecka

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.