Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Koszty utrzymania kościoła pw. św. Jana i św. Augustyna w świetle najstarszej księgi rachunkowej norbertanek ze Zwierzyńca
Streszczenie w języku polskim
Analiza wydatków na rzecz kościoła św. Jana i św. Augustyna została oparta na najstarszej zachowanej księdze wydatków zwierzynieckich norbertanek, obejmującej lata 1662–1679. Uzupełnienie podstawy źródłowej stanowią wizytacje norbertanek z XVII w. oraz instrukcje mediolańskiego kardynała Karola Boromeusza. Analizowane wydatki obrazują przede wszystkim działania doposażania i dekorowania świątyni. Wpisy te świadczą o wysokich nakładach pieniężnych, co wskazuje na możliwości finansowe klasztoru, a także odkrywa przed nami wymiar duchowy i religijny tych działań. Podjęte rozważania stanowią wstęp do omawianej problematyki, kontynuacja badań nad rachunkami klasztornymi pozwoli na zaobserwowanie pewnych tradycji, zwyczajów i tendencji przejawianych przez wspólnotę norbertanek w zakresie opieki nad świątynią.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Dokumenty Soborów Powszechnych, t. IV/2, (1511–1879), oprac. A. Baron, H. Pietras SJ, Kraków 2007.
Statuty Kapituły Norbertańskiej z r. 1340 w tłumaczeniu polskim z r. 1541, oprac. M. Karaś, Z. Perzanowski, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze” 1970, 30.
Andrzejewska E., Skarby z dawnej zakrystii. Zabytkowe szaty liturgiczne z Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, Kalisz 2018.
Bruździński A., Biskup krakowski Piotr Tylicki wobec zakonów w swojej diecezji (1607–1616), „Folia Historica Cracoviensia” 2004, 10.
Bruździński A., Wyposażenie liturgiczne kościoła klasztornego w Kraśniku w świetle staropolskich akt krakowskich wizytacji biskupich, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 2017, 108.
Dettloff P., Fabrica ecclesiae dominikanów w Gidlach w świetle przekazów archiwalnych. Organizacja i koszty budowy murowanej świątyni w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, 62, 2.
Dochody i wydatki konwentu braci eremitów św. Augustyna przy kościele św. Katarzyny w Kazimierzu, t. 1–2, wyd. K. Jelonek-Litewka et al., Kraków 2002–2004.
Dygat A., Rybak A., Odrodzenie klasztoru zwierzynieckiego za ksieni Doroty Kątskiej, (1591–1643), „Nasza Przeszłość” 1977, 47.
Fijałej J., Pastoralna Ks. Bernarda Maciejowskiego w redakcji z r. 1601 i korekturze rzymskiej z r. 1608, zatwierdzona przez papieża Urbana VIII w r. 1629: z historji recepcji prawa trydenckiego w kościele polskim, w: Pamiętniki IV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, Lwów 1925.
Grajewski C., Krakowski klasztor kanoników regularnych laterańskich jako mecenas kultury muzycznej (1668–1676), „Roczniki Humanistyczne” 2020, 68, 12.
Grajewski C., Muzyka Liturgiczna w krakowskim kościele Bożego Ciała w II połowie XVII wieku w świetle księgi wydatków w zakrystii (1616–1668), „Roczniki Humanistyczne” 2019, 67, 12.
Kowalski K.M., Artefakty jako źródło poznania. Studium z teorii nauki historycznej, Gdańsk 1992.
Kramarska-Anyszek K., Dzieje klasztoru PP. Norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu do roku 1840, „Nasza Przeszłość” 1977, 47.
Krasny P., Epistola pastoralis biskupa Bernarda Maciejowskiego z roku 1601. Zapomniany dokument recepcji potrydenckich zasad kształtowania sztuki sakralnej w Polsce, „Modus. Prace z Historii Sztuki” 2006, 7.
Krasny P., Forma pastoris. Działalność św. Karola Boromeusza jako wzorzec patronatu biskupiego nad sztuką sakralną, w: Fundator i dzieło w sztuce nowożytnej, cz. 2, red. J. Lileyko, I. Rolska-Boruch, „Studia nad sztuką renesansu i baroku”, t. 7, Lublin 2006.
Krasny P., Święty Boromeusz a sztuka, w: Święty Karol Boromeusz a sztuka w Kościele powszechnym, w Polsce, w Niepołomicach, red. P. Krasny, M. Kurzej, Kraków 2013.
Krasny P., Kurzej M., Mediolańskie instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych wydane na polecenie Karola Boromeusza i ich recepcja w kościele katolickim, Kraków 2021.
Kubalska-Sulkiewicz K., Bielska-Łach M., Manteuffel-Szarota A., Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2007.
Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2018.
Mączyński M., Językowy obraz XVII-wiecznego klasztoru sióstr norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu, Kraków 2005.
Mączyński M., Osławca, młodziwie, kanaki trzęsione, pereł trzy przędziona – uwagi o kilku osobliwych wyrazach w zabytkach średniopolskich, „Język Polski” 2004, 84, 2.
Młynarska-Kaletynowa M., W sprawie finansowania budowy klasztoru cysterek trzebnickich w XIII w., w: Budownictwo i budowniczowie w przeszłości: studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Poklewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Abramowicza, J. Maika, Łódź 2002.
Milizer K., Die Finanzierung der Kirchenbauten am Niderrhein im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit, w: Budownictwo i budowniczowie w przeszłości: studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Poklewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Abramowicza, J. Maika, Łódź 2002.
Miszczak S., Liturgia jako miejsce budowania wspólnoty, „Sympozjum” 2015, 19, 2 (29).
Nagielski M. et al., Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655–1660, Warszawa 2015.
Niklewska J., Nowy nabytek Muzeum Historycznego m. st. Warszawy – księga rachunkowa warszawskiego klasztoru OO. Augustianów (połowa XV–lata sześćdziesiąte XVII w.), „Rocznik Warszawski” 1998, 28.
Nowak W., „Fabryka” kościoła i klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach w latach 1711–1740. Nowe ustalenia w sprawie finansowania i organizacji prac budowlanych oraz angażowanych artystów, „Modus. Prace z historii sztuki” 2019, 19.
Pruszcz P.J.H., Kleynoty stołecznego miástá Krakowa, albo koscioły, y co w nich iest widzenia godnego y znácznego, przez Piotra Hiacyntha Prvszcza, krotko opisane, Powtornie záś z pilnośćią przeyźrzáne, y do druku z additámentem nowych Kośćiołow y Relikwii S. podane, z pozwoleniem Zwierzchnośći Duchowney, Kraków 1745.
Przybyłowicz O.M., Biskupi krakowscy końca XVI i początku XVII wieku wobec klasztorów żeńskich. Przemiany architektoniczne inspirowane potrydenckim ustawodawstwem kościelnym i teorią sztuki, w: Działalność fundacyjna biskupów krakowskich, red. M. Walczak, Kraków 2016.
Przybyłowicz O.M., Jak panny zakonne rozliczały się. Księgi rachunkowe jako źródło do badań nad polskimi klasztorami żeńskimi w XVI–XVIII w., w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, red. M. Derwich, Wrocław 2013.
Przybyłowicz O.M., Rachunki klasztorne jako źródło do poznania realiów życia klasztornego. Najstarsza zachowana księga rachunkowa klarysek ze Starego Sącza, w: Realia życia codziennego w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice 2011.
Przybyłowicz O.M., Rachunki za pogrzeby sióstr norbertanek klasztoru na Zwierzyńcu (XVII–XVIII wiek), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, 62, 3.
Recelj G., Prawo i liturgia. Nieco o szatach liturgicznych (krój, tkaniny i zdobnictwo), „Ateneum Kapłańskie” 1930, 25.
Skierska I., [Rec.] Krzysztof Rafał Prokop, Fabrica ecclesiae: budowa i utrzymanie katolickich miejsc kultu w diecezji krakowskiej w czasach nowożytnych, Warszawa–Kraków 2011, „Roczniki Historyczne” 2012, 78.
Stanilewicz K., Szaty Liturgiczne – zasoby, stan zachowania, konserwacja, w: Konferencja Krajowa „Potrzeby Konserwatorskie Obiektów Sakralnych na przykładzie makroregionu łódzkiego”, Łódź, 9–10 grudnia, red. J. Perkowski, B. Więcek, Łódź 2005.
Szczepaniak P., Geneza i ewolucja szat liturgicznych: ornat, dalmatyka i kapa. Zabytkowe szaty liturgiczne Bazylki Mniejszej w Sieradzu, „Teologia i Człowiek” 2019, 47, 3.
Tomaszewski E., Ceny w Krakowie w latach 1601–1795, Lwów 1934.
Tomkiewicz W., Uchwała synodu krakowskiego z 1621 r. o malarstwie sakralnym, „Sztuka i Krytyka: materiały do studiów i dyskusji z zakresu teorii i historii sztuki, krytyki artystycznej oraz badań nad sztuką” 1957, 8, 2 (30).
Turnau I., Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Warszawa 1999.
Urban W., Życie klasztoru paulinów na Kazimierskiej Skałce w świetle rachunków z lat 1657–1674, „Studia Claromontana” 1993, 13.
Walter-Mazur M., Muzyka jako element klasztornych uroczystości w świetle XVIII-wiecznych archiwaliów benedyktynek kongregacji chełmińskiej, „Hereditas Monasteriorum” 2013, 2.
Zdanek M., Dochody dominikanów krakowskich w 1. połowie XVI w., w: Inter Oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, red. W. Długokęcki et al., Kraków, 2011.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.869-893
Data publikacji: 2024-10-22 08:45:54
Data złożenia artykułu: 2023-09-26 10:11:07
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Edyta Pluta-Saladra
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.