Studia Białorutenistyczne, Vol 9 (2015)

Polemika z katolicyzmem i prawosławiem w "Katechizmie nieświeskim" Szymona Budnego

Jan Kamieniecki

Streszczenie w języku polskim


Katechizm nieświeski nawiązuje do bardzo długiej tradycji tego gatunku. Jest on jednak pierwszym katechizmem wydanym w języku starobiałoruskim. Zawiera  przede wszystkim wykład doktryny kalwińskiej, przedstawiony za pomocą trzech ważnych dla wszystkich chrześcijan tekstów: Dekalogu, modlitwy Ojcze nasz i wyznania wiary. Katechizmy nie były używane do prowadzenia systematycznej dyskusji wyznaniowej, jednak analizowany katechizm zawiera  fragmenty, które są polemiką z nauczaniem Kościoła katolickiego oraz prawosławnego.  Szczególnie dokładnie  omówione zostały takie tezy, jak: zstąpienie Chrystusa do otchłani, celibat duchowieństwa, modlitwa do świętych i kult obrazów.  W niniejszym artykule przedstawiam  metody, jakimi posługuje się autor Katechizmu nieświeskiego - Szymon Budny - krytykując twierdzenia niezgodne z doktryną kalwińską. Zwracam również uwagę na znajomość  realiów i literatury prawosławnej, prezentowaną przez  autora omawianego dzieła  oraz na rzetelność metodologiczną, która przejawia się w tym, że Szymon Budny odnosi się krytycznie raczej do określonych tez teologicznych niż do wspólnot wyznaniowych, które te twierdzenia autoryzowały.