Pandemia COVID-19 a prawa osób starszych do zabezpieczenia społecznego i ochrony zdrowia

Urszula Soler, Monika Adamczyk

Streszczenie w języku polskim


Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 uwidoczniła braki infrastruktury zabezpieczenia społecznego, która powinna gwarantować bezpieczeństwo społeczne wszystkim obywatelom Polski, a w szczególny sposób powinna zabezpieczać możliwość korzystania z prawa do realizacji usług zdrowotnych i społecznych osobom niesamodzielnym. Pandemia stała się „detonatorem” ujawniającym w dyskursie naukowym i publicznym problem braku skutecznej realizacji prawa osób starszych, w tym niesamodzielnych, do zabezpieczenia społecznego i ochrony zdrowia. W artykule szczególną uwagę zwrócono na dwa obszary życia społecznego, w których respektowanie praw podstawowych związanych z godnością osoby ludzkiej jest powiązane z poszanowaniem i respektowaniem praw powiązanych z funkcjonowaniem konkretnej grupy wiekowej – osób powyżej 60. roku życia. Tempo przemian demograficznych nie pozostaje bez wpływu na jakość życia osób starszych. W artykule starano się wskazać na kontekst prawny oraz ukazać problemy, jakie niosą za sobą wspomniane przemiany demograficzne społeczeństwa polskiego, często powiązane ze szczególnymi potrzebami seniorów, a ściślej z brakiem zaspokojenia tych potrzeb. Celem jest przybliżenie społecznego wymiaru respektowania praw osób starszych do wsparcia społecznego w postaci dostępu do instytucji zabezpieczenia społecznego i ochrony zdrowia w okresie pandemii COVID-19. Czy prawa osób starszych do zabezpieczenia społecznego i właściwej ochrony zdrowia są w Polsce respektowane? Czy wybuch pandemii COVID-19 wpłynął na poprawę czy też na pogorszenie sytuacji w Polsce w tym zakresie?


Słowa kluczowe


zabezpieczenie społeczne; osoby starsze; respektowanie praw osób starszych; pandemia

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Adamczyk M., Factors Influencing Ways of Organising Life in Old Age in the Context of Social Exclusion Risk: The Case of Poland, “Entrepreneurship and Sustainability Issues” 2021, vol. 8(4), DOI: https://doi.org/10.9770/jesi.2021.8.4(25).

Adamczyk M., Modele funkcjonowania osób starszych, w tym niesamodzielnych, “Roczniki Nauk Społecznych” 2022, vol. 50(3), DOI: https://doi.org/10.18290/rns22503.2.

Adamczyk M., Betlej A., Social Security in Ageing Societies in a Sustainable Development Perspective: The Analysis of Context Indicator of Ways of Organizing Life in Old Age in Poland, “Journal of Security and Sustainability Issues” 2021, vol. 11(1), DOI: https://doi.org/10.47459/jssi.2021.11.11.

Ansah J.P., Malhotra R., Lew N., Chiu C.-T., Chan A., Bayer S., Matchar D.B., Projection of Young-Old and Old-Old with Functional Disability: Does Accounting for the Changing Educational Composition of the Elderly Population Make a Difference?, “PLoS ONE” 2015, vol. 10(5), DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0126471.

Christensen T., The Social Policy Response to COVID-19 – the Failure to Help Vulnerable Children and Elderly People, “Public Organization Review” 2021, vol. 21, DOI: https://doi.org/10.1007/s11115-021-00560-2.

Czuryk M., Activities of the Local Government During a State of Natural Disaster, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(4), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.4.111-124.

Czuryk M., Restrictions on the Exercising of Human and Civil Rights and Freedoms Due to Cybersecurity Issues, “Studia Iuridica Lublinensia” 2022, vol. 31(3), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2022.31.3.31-43.

Fried T.R., Bradley E.H., Williams C.S., Tinetti M.E., Functional Disability and Health Care Expenditures for Older Persons, “Archives of Internal Medicine” 2001, vol. 161(21), DOI: https://doi.org/10.1001/archinte.161.21.2602.

Giezek M., Iwański R., Kożybska M., Zabielska P., Paszkiewicz M., Karakiewicz-Krawczyk K., Flaga-Gieruszyńska K., Problem ponoszenia kosztów związanych ze starzeniem się społeczeństwa – analiza na przykładzie domów pomocy społecznej w gminie miejskiej Szczecin, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2018, vol. 64(4), DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.494.

Hoffman I., Karpiuk M., E-administration in Polish and Hungarian Municipalities – a Comparative Analysis of the Regulatory Issues, “Lex localis – Journal of Local Self-Government” 2022, vol. 20(3), DOI: https://doi.org/10.4335/20.3.617-640(2022).

Hoffman I., Kostrubiec J., Political Freedoms and Rights in Relation to the COVID-19 Pandemic in Poland and Hungary in a Comparative Legal Perspective, “Białostockie Studia Prawnicze” 2022, vol. 27(2), DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2022.27.02.02.

Jamaluddin S.Z., Wah F.Y., Taher M.A., COVID-19: A Preliminary Assessment on the Social Security Framework for an Aged Malaysia, “Commonwealth Law Bulletin” 2021, vol. 47(1), DOI: https://doi.org/10.1080/03050718.2020.1834421.

Kamiński S., Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, Lublin 1989.

Karpiuk M., Recognizing an Entity as an Operator of Essential Services and Providing Cybersecurity at the National Level, “Prawo i Więź” 2022, vol. 42(4), DOI: https://doi.org/10.36128/priw.vi42.524.

Karpiuk M., The Legal Status of Digital Service Providers in the Sphere of Cybersecurity, “Studia Iuridica Lublinensia” 2023, vol. 32(2), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2023.32.2.189-201.

Karpiuk M., The Local Government’s Position in the Polish Cybersecurity System, “Lex localis – Journal of Local Self-Government” 2021, vol. 19(3), DOI: https://doi.org/10.4335/19.3.609-620(2021).

Karpiuk M., The Organisation of the National System of Cybersecurity: Selected Issues, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(2), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.2.233-244.

Karpiuk M., The Provision of Safety in Water Areas: Legal Issues, “Studia Iuridica Lublinensia” 2022, vol. 31(1), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2022.31.1.79-92.

Kilian M., Funkcjonowanie osób w starszym wieku, Warszawa 2020.

Kostrubiec J., The Position of the Computer Security Incidents Response Teams in the National Cybersecurity System, “Cybersecurity and Law” 2022, vol. 8(2), DOI: https://doi.org/10.35467/cal/157121.

Shamadiyah N., Jayaputra A., Social Protection for the Elderly During the COVID-19 Pandemic, [in:] Proceedings of the International Conference on Social Science, Political Science, and Humanities (ICoSPOLHUM 2020), 2021, DOI: https://doi.org/10.2991/assehr.k.210125.053.

Soler U., The World of New, Virtual Trends – Central Europe Societies Touched by COVID-19, “European Journal of Transformation Studies” 2020, vol. 8(Suppl. 1).

ONLINE SOURCES

Bank Danych Lokalnych, Placówki stacjonarnej pomocy społecznej, https://bankdanych.io/644,placowki-stacjonarnej-pomocy-spolecznej (access: 11.12.2022).

Eurostat, Ageing Europe – Statistics on Population Developments, July 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Ageing_Europe_-_statistics_on_population_developments#Older_people_.E2.80.94_global_developments (access: 12.12.2022).

Eurostat, Population on 1 January by Age Group and Sex, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/demo_pjangroup/default/table?lang=en (access: 12.12.2022).

Fundusze Europejskie, Definicja osoby niesamodzielnej wraz ze stopniami niesamodzielności, https://efs.mrips.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0023/6971/13_definicja_osoby_niesamodzielnej.pdf (access: 10.12.2022).

Główny Urząd Statystyczny, Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej w 2020 r., 29.10.2021, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5487/6/10/1/beneficjenci_srodowiskowej_pomocy_spolecznej_w_2020_r..pdf (access: 13.12.2022).

Główny Urząd Statystyczny, Prognoza ludności na lata 2014–2050, Warszawa 2014, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5469/1/5/1/prognoza_ludnosci_na_lata____2014_-_2050.pdf (access: 5.8.2023).

Główny Urząd Statystyczny, Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r., Warszawa–Białystok 2021, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6002/2/3/1/sytuacja_osob_starszych_w_polsce_w_2020_r.pdf (access: 5.8.2023).

Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (access: 5.12.2022).

Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, Prognoza ludności według płci i funkcjonalnych grup wieku, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/wymiary (access: 12.12.2022).

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, https://www.gov.pl/web/rodzina/uslugi-opiekuncze-i-specjalistyczne-uslugi-opiekuncze (access: 13.12.2022).

Najwyższa Izba Kontroli, Usługi opiekuńcze świadczone osobom starszym w miejscu zamieszkania, 4.9.2018, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/043 (access: 21.11.2022).

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Zdrowie w województwach i powiatach. Moduł interaktywny, http://bazawiedzy.pzh.gov.pl/atlas (access: 10.11.2022).

Portal organizacji pozarządowych, Instytucjonalna opieka nad seniorami w czasie pandemii – perspektywa mieszkańców DPS-ów, 14.2.2021, https://publicystyka.ngo.pl/instytucjonalna-opieka-nad-seniorami-w-czasie-pandemii-perspektywa-mieszkancow-dps-ow (access: 12.12.2022).

Wojtasiński Z., Eksperci: musimy dążyć do jak największej aktywizacji seniorów, 17.11.2016, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/994063,eksperci-musimy-dazyc-do-jak-najwiekszej-aktywizacji-seniorow.html (access: 12.12.2022).

LEGAL ACTS

Act of 12 March 2004 on social welfare (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 2268, as amended).

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.3.185-199
Data publikacji: 2023-09-29 15:54:24
Data złożenia artykułu: 2022-12-31 11:53:29


Statystyki


Widoczność abstraktów - 681
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 19

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Urszula Soler, Monika Adamczyk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.