Nauczanie pod nadzorem. Codzienność szkolna w latach 1944–1989 (wybrane problemy)

Beata Urbanowicz

Streszczenie w języku polskim


W czasach Polski Ludowej w szkolnictwie polskim, pomimo szumnych haseł i zapewnień władz komunistycznych, nie udało się w pełni zrealizować ówczesnych zamierzeń oraz celów edukacyjnych i wychowawczych. Spowodowane to było m.in. takimi czynnikami jak: kryzysy władzy ludowej, fragmentaryczny totalitaryzm oraz podział życia codziennego na sferę prywatną i oficjalną (dom i szkoła), wpływ Kościoła katolickiego, fascynacja cywilizacją zachodnią, zjawiska antropologiczne i demograficzne, postawy społeczne, braki i niedobory, kryzysy ekonomiczne, słabości kadr i administracji, ewolucja polityki edukacyjnej rządu, ogólna apatia.


Słowa kluczowe


szkoła; życie codzienne; komunizm; system wychowawczy; indoktrynacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Akt Nowych w Warszawie:

– Ministerstwo Oświaty, sygn. 288;

– Oddział IV, Archiwum Lewicy Polskiej, sygn. 295/VII266.

Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, KW PPR, sygn. 13.

Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, sygn. 26383 I.

LITERATURA

Augustynek K., Majorek C., Słowikowski T., Miejsce i zadanie przedmiotu historia w realizacji celów dydaktyczno-wychowawczych szkoły podstawowej i średniej, „Wiadomości Historyczne” 1970, nr 5–6.

Bornholtzowa A., Moszczeńska W., Nauczanie historii w szkole a nauka historyczna, Warszawa 1969.

Gałkin I., Zubok L., Notowicz F., Chwostow W., Historia nowożytna, Warszawa 1950.

Gebertowa G., Historia dla klas V szkół powszechnych, Lwów 1937.

Hejnicka-Bezwińska T., Zarys historii wychowania (1944–1989). Oświata i pedagogika pomiędzy kryzysami, cz. 4, Kielce 1996.

Jakubowska B., Przeobrażenia szkolnej edukacji historycznej 1944–1956, Warszawa 1986.

Jarosz W., Opowiadania z dziejów ojczystych dla klasy V szkół podstawowych, Lwów 1933.

Kairow I., Pedagogika, Warszawa 1956.

Kormanowa Ż., Programy nauczania i zagadnienia podręcznikowe, Warszawa 1948.

Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1989, Warszawa 2000.

Kosiński K., Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006.

Król E.C., Walczak M., Wspomnienia nauczycieli i uczniów z lat 1944–1956, Warszawa 1994.

Kupiecki R., „Natchnienie milionów”. Kult Józefa Stalina w Polsce 1944–1956, Warszawa 1993.

Landau-Czajka A., Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Życie codzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach dla dzieci najmłodszych 1785–2000, Warszawa 2002.

Lewin A., Aktualne zadania nauk pedagogicznych, „Nowa Szkoła” 1952, nr 4.

Martynowiczówna W., Obrazy z przeszłości i teraźniejszości. Podręcznik dla klasy IV szkół powszechnych, Lwów 1936.

Maternicki J., Cele nauczania historii we współczesnym świecie w świetle idei oświatowych Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, „Wiadomości Historyczne” 1979, nr 5–6.

Mazur Z., Obraz Niemiec w polskich podręcznikach do nauczania historii, Poznań 1989.

Michalik M., Moralność pracy, Warszawa 1977.

Miszulin A. (red.), Historia starożytna, Warszawa 1957.

Muszyński H., Ideał i cele wychowania, Warszawa 1972.

Ozga W., Oświata w planie 6-letnim na tle rewolucyjnych przemian społeczno-ekonomicznych w Polsce Ludowej, Warszawa 1951.

Pohoska, H., Wysznacka M., Z naszej przeszłości. Podręcznik do nauki historii dla klasy V szkoły powszechnej, Warszawa 1934.

Pomykało W., Socjalistyczna strategia wychowawcza, Warszawa 1973.

Potyrała B., Szkoła podstawowa w Polsce 1944–1989, Warszawa 1987.

Prokop J., Wyobraźnia pod nadzorem. Z dziejów literatury i polityki w PRL, Kraków 1999.

Ratuś B., Licea pedagogiczne w Polsce Ludowej (1944–1970). Działalność dydaktyczno-wychowawcza, Warszawa–Poznań 1974.

Schoenbrenner J., Dzisiaj i dawniej na ziemiach polskich, Warszawa 1934.

Schoenbrenner J., Podręcznik dla klasy IV i V szkoły podstawowej, „Wiadomości Historyczne” 1948, nr 2.

Sielecki K., Oświata w rękach komunistów, [w:] 40 Lat władzy komunistycznej w Polsce, red. I. Lasota, Londyn 1985.

Stobiecki R., Historia pod nadzorem, Warszawa 1993.

Stobiecki R., Stalinowska mitologizacja idei postępu, [w:] Mity i interpretacje, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1995.

Szuba L., Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1944–1956, Lublin 2002.

Świda-Zięba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji. Analiza psychosocjologiczna, Warszawa 1997.

Topolski J., Prawda i model w historiografii, Łódź 1982.

Topolski J., Walory dydaktyczne historii i jej rola w wychowaniu socjalistycznym, Kalisz 1976.

Urbanowicz B., Problematyka gospodarcza w nauczaniu historii w polskim szkolnictwie podstawowym w latach 1944–1989, Częstochowa 2011.

Wagner B., Strategia wychowawcza w PRL, Warszawa 2009.

Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.

Wojdon J., Propaganda polityczna dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989), Toruń 2001.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2024.79.333-352
Data publikacji: 2024-12-31 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2023-12-17 12:39:14


Statystyki


Widoczność abstraktów - 9
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Beata Urbanowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.