Nauczanie pod nadzorem. Codzienność szkolna w latach 1944–1989 (wybrane problemy)
Streszczenie w języku polskim
W czasach Polski Ludowej w szkolnictwie polskim, pomimo szumnych haseł i zapewnień władz komunistycznych, nie udało się w pełni zrealizować ówczesnych zamierzeń oraz celów edukacyjnych i wychowawczych. Spowodowane to było m.in. takimi czynnikami jak: kryzysy władzy ludowej, fragmentaryczny totalitaryzm oraz podział życia codziennego na sferę prywatną i oficjalną (dom i szkoła), wpływ Kościoła katolickiego, fascynacja cywilizacją zachodnią, zjawiska antropologiczne i demograficzne, postawy społeczne, braki i niedobory, kryzysy ekonomiczne, słabości kadr i administracji, ewolucja polityki edukacyjnej rządu, ogólna apatia.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
– Ministerstwo Oświaty, sygn. 288;
– Oddział IV, Archiwum Lewicy Polskiej, sygn. 295/VII266.
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, KW PPR, sygn. 13.
Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, sygn. 26383 I.
LITERATURA
Augustynek K., Majorek C., Słowikowski T., Miejsce i zadanie przedmiotu historia w realizacji celów dydaktyczno-wychowawczych szkoły podstawowej i średniej, „Wiadomości Historyczne” 1970, nr 5–6.
Bornholtzowa A., Moszczeńska W., Nauczanie historii w szkole a nauka historyczna, Warszawa 1969.
Gałkin I., Zubok L., Notowicz F., Chwostow W., Historia nowożytna, Warszawa 1950.
Gebertowa G., Historia dla klas V szkół powszechnych, Lwów 1937.
Hejnicka-Bezwińska T., Zarys historii wychowania (1944–1989). Oświata i pedagogika pomiędzy kryzysami, cz. 4, Kielce 1996.
Jakubowska B., Przeobrażenia szkolnej edukacji historycznej 1944–1956, Warszawa 1986.
Jarosz W., Opowiadania z dziejów ojczystych dla klasy V szkół podstawowych, Lwów 1933.
Kairow I., Pedagogika, Warszawa 1956.
Kormanowa Ż., Programy nauczania i zagadnienia podręcznikowe, Warszawa 1948.
Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1989, Warszawa 2000.
Kosiński K., Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006.
Król E.C., Walczak M., Wspomnienia nauczycieli i uczniów z lat 1944–1956, Warszawa 1994.
Kupiecki R., „Natchnienie milionów”. Kult Józefa Stalina w Polsce 1944–1956, Warszawa 1993.
Landau-Czajka A., Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Życie codzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach dla dzieci najmłodszych 1785–2000, Warszawa 2002.
Lewin A., Aktualne zadania nauk pedagogicznych, „Nowa Szkoła” 1952, nr 4.
Martynowiczówna W., Obrazy z przeszłości i teraźniejszości. Podręcznik dla klasy IV szkół powszechnych, Lwów 1936.
Maternicki J., Cele nauczania historii we współczesnym świecie w świetle idei oświatowych Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, „Wiadomości Historyczne” 1979, nr 5–6.
Mazur Z., Obraz Niemiec w polskich podręcznikach do nauczania historii, Poznań 1989.
Michalik M., Moralność pracy, Warszawa 1977.
Miszulin A. (red.), Historia starożytna, Warszawa 1957.
Muszyński H., Ideał i cele wychowania, Warszawa 1972.
Ozga W., Oświata w planie 6-letnim na tle rewolucyjnych przemian społeczno-ekonomicznych w Polsce Ludowej, Warszawa 1951.
Pohoska, H., Wysznacka M., Z naszej przeszłości. Podręcznik do nauki historii dla klasy V szkoły powszechnej, Warszawa 1934.
Pomykało W., Socjalistyczna strategia wychowawcza, Warszawa 1973.
Potyrała B., Szkoła podstawowa w Polsce 1944–1989, Warszawa 1987.
Prokop J., Wyobraźnia pod nadzorem. Z dziejów literatury i polityki w PRL, Kraków 1999.
Ratuś B., Licea pedagogiczne w Polsce Ludowej (1944–1970). Działalność dydaktyczno-wychowawcza, Warszawa–Poznań 1974.
Schoenbrenner J., Dzisiaj i dawniej na ziemiach polskich, Warszawa 1934.
Schoenbrenner J., Podręcznik dla klasy IV i V szkoły podstawowej, „Wiadomości Historyczne” 1948, nr 2.
Sielecki K., Oświata w rękach komunistów, [w:] 40 Lat władzy komunistycznej w Polsce, red. I. Lasota, Londyn 1985.
Stobiecki R., Historia pod nadzorem, Warszawa 1993.
Stobiecki R., Stalinowska mitologizacja idei postępu, [w:] Mity i interpretacje, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1995.
Szuba L., Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1944–1956, Lublin 2002.
Świda-Zięba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji. Analiza psychosocjologiczna, Warszawa 1997.
Topolski J., Prawda i model w historiografii, Łódź 1982.
Topolski J., Walory dydaktyczne historii i jej rola w wychowaniu socjalistycznym, Kalisz 1976.
Urbanowicz B., Problematyka gospodarcza w nauczaniu historii w polskim szkolnictwie podstawowym w latach 1944–1989, Częstochowa 2011.
Wagner B., Strategia wychowawcza w PRL, Warszawa 2009.
Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.
Wojdon J., Propaganda polityczna dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989), Toruń 2001.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2024.79.333-352
Data publikacji: 2024-12-31 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2023-12-17 12:39:14
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Urbanowicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.