Profilaktyka depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży wobec wyzwań codzienności

Małgorzata Przybysz-Zaremba

Streszczenie w języku polskim


Depresja i zachowania suicydalne dzieci i młodzieży współcześnie stają się problemem codziennym. Liczne statystyki i badania wskazują, że problem ten zaczyna przybierać wymiar globalny. Złożoność i wielowymiarowość czynników jako uwarunkowań depresji i zachowań suicydalnych wymaga dokładnego przeanalizowania oraz projektowania i realizowania właściwej i skutecznej profilaktyki. Na podstawie schematu opracowanego przez Srikalę Bharatha i Tejasa S. Golhara w niniejszym artykule omówiono działania interwencji profilaktycznych odnoszące się do czterech poziomów: promocji zdrowia psychicznego, profilaktyki uniwersalnej, profilaktyki selektywnej oraz profilaktyki wskazującej. Każdy z tych poziomów strategii profilaktycznych został zaopatrzony w propozycje działań, zmian i udoskonaleń. Jest to ważny materiał, mogący posłużyć do opracowania przez różne podmioty strategii profilaktyczno-interwencyjno-pomocowych w zakresie depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży. W zakończeniu przedstawiono autorskie wnioski dla praktyki pedagogicznej.


Słowa kluczowe


profilaktyka; depresja; zachowania suicydalne; dzieci; młodzież

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Ang, A.L., Wahab, S., Abd Rahman, F.N., Hazmi, H., Md Yusoff, R. (2019). Depressive symptoms in adolescents in Kuching, Malaysia: Prevalence and associated factors. Pediatrics International. Official Journal of the Japan Pediatric Society, 61(4), 404–410. DOI: https://doi.org/10.1111/ped.13778

Bałandynowicz, A. (2002). Reakcja społeczeństwa wobec problemu suicydalnego jednostki. W: B. Hołyst, M. Staniaszak, M. Binczycka-Anholcer (red.), Samobójstwo (s. 74–107). Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.

Bałandynowicz, A. (2014). Profilaktyka i prewencja zachowań suicydalnych w okresie adolescencji u dzieci i młodzieży. Resocjalizacja Polska, 6, 17–40.

Bar-Zomer, J., Brunstein Klomek, A. (2018). Attachment to Parents As a Moderator in the Association between Sibling Bullying and Depression or Suicidal Ideation among Children and Adolescents. Frontiers In Psychiatry, 12(3), 9–72. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyt.2018.00072

Baumann, K. (2008). Problem aktów samobójczych wśród osób w starszym wieku. Gerontologia Polska, 16(2), 80–88.

Beautrais, A.L. (2000). Risk Factors for Suicide and Attempted Suicide among Young People. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 1(34), 420–436. DOI: https://doi.org/10.1080/j.1440-1614.2000.00691.x

Bharath, S., Golhar, T.S. (2010). Prevention of Depression and Suicide in Children and Adolescents. Journal of Indian Association of Child Adolescent Mental Health, 6(4), 79–83.

Bower, H.A., Bowen, N.K., Powers, J.D. (2011). Family-Faculty Trust as Measured with the Elementary School Success Profile. Children & Schools, 33(3), 158–167. DOI: https://doi.org/10.1093/cs/33.3.158

Christoffersen, M.N., Poulsen, H.D., Nielsen, A. (2003). Attempted suicide among young people: Risk factors in a prospective register based study of Danish children born in 1966. Acta Psychiatrica Scandinavica, 11(108), 350–359. DOI: https://doi.org/10.1034/j.1600-0447.2003.00165.x

Domańska, J.M. (2017). Teoretyczne aspekty zjawiska samobójstw. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, 26(2), 187–201. DOI: https://doi.org/10.16926/p.2017.26.36

Gromulska, L. (2010). Zdrowie psychiczne w świetle dokumentów światowej organizacji zdrowia. Przegląd Epidemiologiczny, 64, 127–132.

GUS. (2018). Rocznik demograficzny. Warszawa.

Hołyst, B. (1983). Samobójstwo. Przypadek czy konieczność. Warszawa: PWN.

Hołyst, B. (1996). Na granicy życia i śmierci. Warszawa: Wydawnictwo „69”.

Horowitz, J.L., Garber, J. (2006). The Prevention of Depressive Symptoms in Children and Adolescents: A Meta-Analytic Review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74(3), 401–415. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-006X.74.3.401

Jud, A., Gartenhauser, R. (2015). The impact of socio-economic status and caregiver cooperation on school professionals’ reports to child protection services in Switzerland. European Journal of Social Work, 18(3), 340–353. DOI: https://doi.org/10.1080/13691457.2014.933093

Makara-Studzińska, M. (2013). Przyczyny prób samobójczych u młodzieży w wieku 14–18 lat. Psychiatria, 10(2), 76–83.

O’Connor, R., Sheehy, N. (2002). Zrozumieć samobójcę. Gdańsk: GWP.

Pilecka, W. (2011). Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży jako dyscyplina stosowana. W: W. Pilecka (red.), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży. Perspektywa kliniczna (s. 5–27). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Prusik, A. (2015). Profilaktyka zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży – wybrane obszary działań. W: M. Przybysz-Zaremba (red.), Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży. Heterogeniczny wymiar oddziaływań profilaktycznych. Wybrane aspekty (s. 95–110). Olsztyn: Wydawnictwo Prospekt PR.

Przewłocka, J. (2015). Klimat szkoły i jego znaczenie dla funkcjonowania uczniów w szkole. Raport o stanie badań. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Przybysz-Zaremba, M. (2017). Zachowania suicydalne adolescentów – w kierunku „właściwej” profilaktyki (wybrane zagadnienia i działania). W: I. Bieńkowska, J. Modrzejewska (red.), Profilaktyczne aspekty zagrożeń bezpieczeństwa dzieci i młodzieży (T. 2; s. 55–72). Kraków – Bielsko-Biała: Wydawnictwo Scriptum.

Przybysz-Zaremba, M. (2019a). Uwarunkowania zachowań suicydalnych adolescentów – na podstawie przeglądu wybranych badań. Roczniki Pedagogiczne KUL, 11(47), 385–399. DOI: https://doi.org/10.18290/rped.2019.11s-23

Przybysz-Zaremba, M. (2019b). Wokół depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży – wybrane aspekty i badania. Konteksty Pedagogiczne, 1(12), 89–104. DOI: https://doi.org/10.19265/KP.2019.11289

Przybysz-Zaremba, M. (2020). Diagnoza czynników ryzyka i czynników chroniących w zakresie zachowań suicydalnych młodzieży – zarys problemu. W: E. Stokowska-Zagdan, M. Przybysz-Zaremba, J. Stepaniuk (red.), Wybrane obszary diagnozy, profilaktyki, terapii w teorii i praktyce pedagogicznej (s. 16–28). Warszawa: Difin.

Sarmiento-Hernández, E.I., Ulloa-Flores, R.E., Camarena-Medellín, B., Sanabrais-Jiménez, M.A., Aguilar-García, A., Hernández-Muñoz, S. (2019). Asociación entre el polimorfismo 5-HTTLPR, el intento suicida y la comorbilidad en adolescentes mexicanos con trastorno depresivo mayor. Actas Espanolas de Psiquiatria, 47(1), 1–6.

Shortt, A.L, Barrett, P., Fox, T.L. (2001). Evaluating the FRIENDS Program: A Cognitive-Behavioral Group Treatment for Anxious Children and Their Parents. Journal of Clinical Child Psychology, 30(4), 525–535. DOI: https://doi.org/10.1207/S15374424JCCP3004_09

Szymańska, J. (2016). Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży. Warszawa: ORE.

Talib, M., Abdollahi, A. (2017). Spirituality Moderates Hopelessness, Depression, and Suicidal Behavior among Malaysian Adolescents. Journal of Religion & Health, 56(3), 784–795. DOI: https://doi.org/10.1007/s10943-015-0133-3

Wasserman, D., Cheng, Q.I., Jiang, G.X. (2005). Global Suicide Rates Among Young People Aged 15–19. World Psychiatry, 4, 114–120.

World Health Organization. (2001). The World Health Report. Mental Health: New Understanding, New Hope. Geneva.

NETOGRAFIA

World Health Organization. (2003). Pobrane z: www.who.int/about/definition/en/print.html (dostęp: 9.05.2018).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.1.119-130
Data publikacji: 2021-04-27 15:38:05
Data złożenia artykułu: 2019-11-18 20:50:17


Statystyki


Widoczność abstraktów - 8180
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 7929

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Małgorzata Przybysz-Zaremba

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.