Dyskurs pedagogiczny o pracy szkół w czasie wojny. Przypadek ukraiński

Joanna Waszczuk, Stanisława Katarzyna Nazaruk, Paulina Kisiel, Ada Szarzyńska

Streszczenie w języku polskim


Przedmiotem i jednocześnie celem tego artykułu jest zaprezentowanie wyników oryginalnych badań przeprowadzonych wśród dyrektorów szkół podstawowych w Ukrainie. Punktem docelowym badań było znalezienie odpowiedzi na pytanie badawcze: Jakie działania wdrożyli dyrektorzy szkół na terenach zachodniej Ukrainy w związku z trwająca wojną bezpośrednio po jej wybuchu oraz po rocznym okresie? W artykule przedstawiono praktyczne przykłady działań wprowadzonych przez dyrektorów w zakresie zarządzania szkołą w warunkach toczącej się wojny. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego i autorski kwestionariusz ankiety. Badaniem objęto grupę 60 dyrektorów szkół podstawowych z obwodu lwowskiego i miasta Lwów. Badania zrealizowano w 2023 roku z zastosowaniem zasad etycznych i świadomej zgody osób badanych. Analiza wyników z przeprowadzonych badań pozwoliła zaobserwować różnice w działaniach dyrektorów. Działania wprowadzone w szkołach bezpośrednio po wybuchu wojny różniły się z działaniami po rocznym okresie jej trwania. Wyniki z przeprowadzonych badań pokazały potrzebę przygotowania szkół na zmiany, które zachodzą w związku z trwającą wojną w Ukrainie, ale również mogą mieć zastosowanie ze względu na sytuacje kryzysowe zachodzące we współczesnym świecie. Wnioski płynące z doświadczeń zdobytych przez ukraińskie szkoły mogą posłużyć systemom edukacyjnym w innych krajach.


Słowa kluczowe


dyrektor szkoły; wojna; uczeń przesiedlony; ukraiński system oświaty; bezpieczeństwo

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Barling, J., Cloutier, A. (2017). Leaders’ mental health at work: Empirical, methodological, and policy directions. Journal of Occupational Health Psychology, 22(3),394-406. https://doi.org/10.1037/ocp0000055

Bharti, S., S. (2022). The re-emergence of the Ukraine crisis and role of the European Union in the de-escalation of conflicts. European Journal of Transformation Studies,10 (1), 6-19. https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/journal-transformation/article/view/73 (dostęp: 04.05.2023).

Budnyk, O., Delenko, V., Dmytryshchuk, N., Podanovska, H., Kuras, V., Fomin, K. (2023). The teaching approach for Ukrainian children affected by war: addressing challenges in the 21st Century. Revista Brasileira De Educação Do Campo, 8, e17332. http://dx.doi.org/10.20873/uft.rbec.e17332ABNT

Budnyk, O., Sajdak-Burska, A. (2023). Pedagogical Support for Ukrainian War-Affected Children: Future Teachers’ Readiness to Work in Crisis. Comparative Analysis of Research Results in Ukraine and Poland. Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University, 10(3), 16-31. https://doi.org/10.15330/jpnu.10.3.16-31.

Ciupińska, B. (2022). Uczniowie uchodźcy wojenni z Ukrainy w polskim systemie edukacji w percepcji nauczycieli, 1(25), 155-169. HUMANITAS Pedagogika i Psychologia. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0789 (dostęp: 04.05.2024).

Darmody, M., Smyth, E. (2016). Primary school principals’ job satisfaction and occupational stress. International Journal of Educational Management, 30, 115–128. https://doi.org/10.1108/IJEM-12-2014-0162

Grabkowska, S., Pięta-Szawara, A. (2023). Wsparcie Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy w obliczu wojny w 2022 r. Wybrane aspekty. Journal of Modern Science, 50(1):381-396. https://www.jomswsge.com/Wsparcie-Polski-na-rzecz-uchodzcow-z-Ukrainy-w-obliczu-wojny-w-2022-r-wybrane-aspekty,161538,0,1.html (dostęp: 05.06.2023).

Hoekstra, A., Newton, P. (2017). Departmental leadership for learning in vocational and professional education. Empirical Research in Vocational Education and Training, 9(12),1-24. https://doi.org/10.1186/s40461-017-0057-0.

How to arrange safe schooling in wartime.(2022). https://intent.press/expert/society/2022/yak-nalagoditi-bezpechne-shkilne-navchannya-v-umovah-vijni/ (dostęp:11.03.2024).

Ishchenko, Y., Vdovenko, О., Nych, T., Moroz-Rekotova, L.,

Arystova, L. (2023). Efectividad de la educación a distancia en instituciones de educación superior bajo la ley marcial. Apuntes Universitarios,13(1),348–364. https://apuntesuniversitarios.upeu.edu.pe/ index. php /revapuntes/article/view/1332 (dostęp:11.03.2024).

Jakavonyte-Staškuviene, D. (2023). Models for Organising the Education of Ukrainian Children Who Have Fled the War in Lithuanian Municipalities: Psychological, Material, and Linguistic Support. Social Sciences, 12: 334. https://doi.org/10.3390/ socsci12060334.

Ma, X., Gryshova, I., Koshkalda, I., Suska, A., Gryshova, R., Riasnianska, A., Tupchii, O. (2022). Necessity of Post-War Renewal of University Teachers’ Potential in Terms of Sustainable Development in Ukraine. Sustainability,14(19), 1–19. https://doi.org/10.3390/su141912598.

Mykytiuk, I. (2023). Rozwój edukacji włączającej (inkluzyjnej) w Ukrainie: perspektywy i wyzwania w czasie wojny. Youth in Central and Eastern Europe, Vol. 10, No. 16,71-75. z https://ycee.up.krakow.pl/article/view/10469 (dostęp: 20.03.2024).

Nazaruk, S., Budnyk, O., Ruszkowska, M., Tkachuk, T., Sokołowska, B.,Dąbrowska, I. (2024). Wyzwania w zarządzaniu szkołami w czasie wojny. Badania polsko-ukraińskie. Journal of Modern Science,58(4):179-200. DOI: https://doi.org/10.13166/jms/192197

Nikolaesku, I., Budnyk, O., Bondar, V., Tepla, O., Berezovska, L. (2021). Pedagogical Management in Inclusive Process of the Educational Institution. Amazonia Investiga, 10(39), 76-85. https://doi.org/10.34069/AI/2021.39.03.7

ONZ, Deklaracja Bezpiecznych Szkół https://wnet.fm/kurier/organizacja-narodow-zjednoczonych-jak-zawsze-decyduja-silni-i-bogaci-adam-gniewecki-kurier-wnet-83-2021/ (dostęp:05.07.2024).

ONZ, Międzynarodowym Dniem Ochrony Edukacji przed Atakiem, https://wszechnica.com/miedzynarodowy-dzien-ochrony-edukacji-przed-atakiem (dostęp: 11.07.2024).

Panchenko, O., Shynkarova, V., Maistryk, T., Budnyk, O., Nikolaesku, I., Matsuk, L., Fomin, K. (2022). Pedagogical innovations in Ukrainian educational institutions: social challenges and realities of war. Revista Brasileira De Educação Do Campo, 7, e14557. https://doi.org/10.20873/uft.rbec.e14557

Raport NIK. 2024. Nauczyciele poradzili sobie z edukacją uczniów z Ukrainy. Nie wiadomo

jednak ile dzieci wypadło z systemu. Dostęp 11.08.2023 z https://glos.pl/nik-nauczyciele-poradzili-sobie-z-edukacja-uczniow-z-ukrainy-nie-wiadomo-jednak-ile-dzieci-wypadlo-z-systemu (dostęp: 11.04.2024).

Spendlove, M. (2007). Competencies for effective leadership in higher education. International Journal of Educational Management, 21(5), 407-417. https://doi.org/10.1108/09513540710760183

Thomas, R. L. (2016). The Right to Quality Education for Refugee Children Through Social Inclusion. Journal of Human Rights and Social Work, 1, 193-201. https://doi.org/10.1007/s41134-016-0022-z

Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 o systemie oświaty. Dz.U.1991, nr 95 poz.425, tekst jednolity. https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=1 (dostęp:10.02.2024)

Voznyuk, L., Dobrohorskyi, O. (2022). Features of Educational Management under the Conditions of Marital State. Dnipro Academy of Continuing Education Herald. Series: Public Management and Administration, 1(1), 48-54. https://doi.org/10.54891/2786-6998-2022-1-8




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.3.131-142
Data publikacji: 2025-03-14 12:08:56
Data złożenia artykułu: 2024-10-02 09:23:55


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2878
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 2800

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Stanisława Katarzyna Nazaruk, Joanna Waszczuk, Paulina Kisiel, Ada Szarzyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.