Radzenie sobie ze stresem pracowników (non)konformistycznych

Ryszarda Ewa Bernacka

Streszczenie w języku polskim


W artykule omówiono zagadnienie nonkonformizmu jako osobowościowego potencjału pracowników do zachowań innowacyjnych w kontekście radzenia sobie ze stresem. Polska należy do krajów europejskich z najwyższym procentem zestresowanych pracowników. Destrukcyjny stres może zniszczyć potencjał pracowników w miejscu pracy. Głównym celem badawczym było sprawdzenie, czy pracownicy nonkonformistyczni różnią się od konformistycznych pod względem sposobów radzenia sobie ze stresem. Przeanalizowano wyniki 100 pracowników w wieku 25–48 lat. W badaniach zastosowano Kwestionariusz Twórczego Zachowania (KANH III) oraz Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem (COPE). Wyniki analiz statystycznych pozwalają na sformułowanie wniosku, że w grupie pracowników zatrudnionych przy taśmie produkcyjnej przeważają konformiści. Nie wystąpiły istotne związki między wymiarem konformizm – nonkonformizm a stylami radzenia sobie z stresem ani istotne różnice w stylach i strategiach radzenia sobie ze stresem między pracownikami konformistycznymi i nonkonformistycznymi. Nonkonformiści tylko w jednej strategii radzenia sobie ze stresem różnili się od konformistów, stosowali strategię przerywania działania.


Słowa kluczowe


nonkonformista; konformista; radzenie sobie ze stresem; pracownik

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


ADP Polska (2018). The Workforce View in Europe 2018. Retrieved from: www.adp.pl/assets/vfs/.../Workforce-View-2018/PL/ADP-Workforce-View-2018-PL.pdf (access: 15.02.2018).

Aronson, E., Wilson, T.D., Akert, R.M. (1997). Psychologia społeczna. Poznań: Zysk i S–ka.

Aryee, S., Walumbwa, F.O., Zhou, Q., Hartnell, Ch. A. (2012). Transformational Leadership, Innovative Behavior, and Task Performance: Test of Mediation and Moderation Processes. Human Performance, 25(1),

https://doi.org/10.1080/08959285.2011.631648

Beauvale, A., Brzeziński, J., Czyżowska, D., Jaśniewicz, T., Jaworowska, A., Kaiser, J., Krzyżewski, K., Ligęza, M., Łosiak, W., Pałczyński, J., Pilecka, W., Siuta, J., Stachowski, R., Szmigielska, B., Szustrowa, T. (2006). Słownik Psychologii. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.

Bernacka, R.E. (2009). KANH III Questionnaire of Creative Behaviour – presentation of the revised version. In: S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A. Zawadzka (eds.), Psychology of Creativity. New Approaches (pp. 169–175). Lublin: UMCS.

Bernacka, R.E, Sawicki, B., Mazurek–Kusiak, A., Hawlena, J. (2016). Conforming and nonconforming personality and stress coping styles in combat athletes. Human Kinetics, 50(2), 225–233. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.119.1.111.

Bernacka, R.E., Popek, S., Gierczyk, M. (2016). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH III – prezentacja właściwości psychometrycznych. Annales Paedagogia – Psychologia Sectio J, XXIX, 3, 33–57. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2016.29.3.33.

Bernacka, R.E. (2017). Predyktory nonkonformizmu pozornego. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bernacka, R.E. (2018). Emocjonalne predyktory nonkonformizmu. Annales Paedagogia – Psychologia Sectio J, XXXI(4), 179–195.

Cameron, K.S., Quinn, R.E. (2006). Kultura organizacyjna - diagnoza i zmiany [Organizational culture - diagnosis and changes]. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.

Carver, C.S., Scheier, M.F., Weintraub, J.K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267–283. DOI: http://org/10.1037/0022-3514.56.2.267.

Cox, T. (1985). Stress. London: Macmillan.

Carver, C. S., Connor-Smith, J. (2010). Personality and coping. Annual Review of Psychology, 61, 679-704. DOI: 10.1146/annurev.psych.093008.100352.

Ekval, G. (1996). Organizational climate for creativity and innovation. European Journal of Work and Organizational Psychology, 1 ,5, 105-123.

https://doi.org/10.1080/13594329608414845

Elliot, G., Eisdorfer, C. (1982) (Eds.). Stress and Human Health: Analysis and Implications of Research. New York: Springer.

Endler, N., Parker, J. (1999). Coping Inventory for Stressful Situations (CISS): Manual (2nd ed.). Toronto: Multi–Health Systems.

Feist, G.J. (2017). Personality, Behavioral Thresholds, and the Creative Scientist. In: G.J. Feist, R. Reiter-Palmon, J.C. Kaufman (eds.), The Cambridge Handbook of Creativity and Personality Research (pp. 64–83). Cambridge: Cambridge University Press.

Fürst, G., Lubart, T. (2017). An Integrative Approach to the Creative Personality. Beyond the Big Five Paradigm. In: G.J. Feist, R. Reiter-Palmon, J.C. Kaufman (eds.), The Cambridge Handbook of Creativity and Personality Research (pp. 140–163). Cambridge: Cambridge University Press.

Grohman, M., Schmidt, K. (2012). Teaching for creativity: How to shape creative attitudes in teachers and in students. In: M. Banks Gregerson, ‎ H.T. Snyder, J.C. ‎ Kaufman (eds.), Teaching creatively and teaching creativity (pp. 15–36). New York: Springer Science & Business Media.

Grzegorzewska, M. (2006). Stres w zawodzie nauczyciela. Kraków: UJ.

Hammond, M.M., Neff, N.L., Farr, J.L., Schwall, A.R., Zhao, X. (2011). Predictors of individual-level innovation at work: A meta-analysis. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 5, 1, 90-105. https://doi.org/10.1037/a0018556

Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. In: J. Strelau (ed.), Psychologia, t. 3. (pp. 465–492). Gdańsk: GWP.

Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.

Hobfoll, S. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44, 513–524. DOI: http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.44.3.513.

Hobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. Gdańsk: GWP.

Hollander, E.P., Willis, R.H. (1967). Some current issues in the psychology of conformity and nonconformity. Psychological Bulletin, 68(1), 62–76.

Janssen, O. (2003). Innovative behavior and job involvement at the price of conflict and less satisfactory relations with co-workers. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(3), 347-364. http://dx.doi.org/10.1348/096317903769647210

Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (2009). Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: PTP.

Karwowski, M. (2009). Zgłębianie kreatywności. Studia nad pomiarem poziomu i stylu twórczości. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Kheng, Y.K., Mahmood, R., Beris, S.J.H. (2013). A conceptual review of innovative work behavior in knowledge intensive business services among knowledge workers in Malaysia. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(2), 91–99.

Kohn, M. (1969). Class and Conformity. A study in values. Homewood, Illinois: Dorsey Press.

Kożusznik, B. (2007). Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa: PWE.

Kraśnicka, T., Wronka-Pośpiech, M. (2014). Stymulowanie zachowań innowacyjnych pracowników w korporacjach. Studia Ekonomiczne, 183 (1), 115–129.

Lazarus, R. (1966). Psychological stress and the coping process. New York: McGraw–Hill.

Lazarus, R., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer–Verlag.

Litzke, S., Schuh, H. (2007). Stress, mobbing i wypalenie zawodowe. Gdańsk: GWP.

Łosiak, W. (2008). Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Mechanic, D. (1962). Students under stress: A study in the social psychology of adaptation. New York: Free Press.

Młokosiewicz, M. (2018). Stres w miejscu pracy a potencjał pracowników. Studia i Prace WNEiZ US, 51/2, 235–247. DOI: 10.18276/sip.2018.51/2-20.

Mockałło, Z. (2012). Innowacyjność pracowników w kontekście psychospołecznych czynników środowiska pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 9, 8–11.

Nęcka, E., Grohman, M., Słabosz, A. (2006). Creativity studies in Poland. In: J.C. Kaufman, R.J. Sternberg (eds.), The international handbook of creativity (pp. 270–299). New York: Cambridge University Press.

Odoardi, C., Battistel, A., Montani, H.F. (2010). Can goal theories explain innovative work behaviour? The motivating power of innovation-related goals. Bollettino Di Psicología Applicata. 261-262, 3–17.

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.

Popek, S. (1989). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (2015). W kręgu aktywności twórczej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Reykowski, J. (1966). Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego. Warszawa: PWN.

Schwarzer, R., Taubert, S. (1999). Radzenie sobie ze stresem: wymiary i procesy. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 17, 72–92.

Scott, S.G., Bruce, R.A. (1994). Determinants of Innovative

Behavior: A Path Model of Individual Innovation in the Workplace. Academy of Management Journal, 37, 580-607.

Scheier, M. F., Carver, C. S. (1988). A model of behavioral self-regulation: Translating intention into action. In: L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (pp. 303–346). San Diego: Academic Press.

Selye, H. (1976). The stress of life. New York: Mc Graw-Hill.

Strelau, J. (1996). Temperament a stres. Temperament jako czynnik moderujący stresowy, stan i skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem. In: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (pp. 88–130). Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Strzałecki, A. (1989). Twórczość a style rozwiązywania problemów praktycznych. Ujęcie prakseologiczne. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Wojtczuk-Turek, A. (2012). Zachowania innowacyjne w pracy. Wybrane zagadnienia teoretyczne i praktyczne. Warszawa: Difin.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.3.247-260
Data publikacji: 2020-10-31 02:04:32
Data złożenia artykułu: 2020-04-21 23:09:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2517
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 1161

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Ryszarda Ewa Bernacka

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.