Poczucie własnej skuteczności a stanowienie o sobie uczniów z dysleksją
Abstract
Celem analizy badawczej było znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób dysleksja wpływa na uogólnione poczucie własnej skuteczności oraz stanowienie o so-bie. Badaniami objęto 80 uczniów klas V–VIII szkół podstawowych województwa lubelskiego. Grupę podstawową stanowili uczniowie ze zdiagnozowaną dysleksją, zaś porównawczą – ich rówieśnicy niemający specyficznych trudności w uczeniu się. Badania własne dowiodły, iż uczniów z dysleksją w porównaniu z rówieśnikami cechują: niższy poziom uogólnionego poczucia własnej skuteczności, słabsza siła angażowania się w działania, mniejsza wytrwałość w dążeniu do sukcesu, niższy poziom samostanowienia, samoregulacji, samorealizacji i empowermentu, a także mniejsza autonomia. Wykazano, że istnieje dodatnia, ale niska korelacja między poczuciem własnej skuteczności uczniów dyslektycznych a ich stanowieniem o sobie.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Bandura A., 1997, Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York, Freeman.
Boetsch E.A., Green P.A., Pennington B.F., 1996, Psychosocial Correlates of Dyslexia Across the Life Span. “Development and Psychopathology”, 8(03), 539–562 [pozyskano z: https://doi.org/10.1017/S0954579400007264].
Bogdanowicz M., Wszeborowska- Lipińska B., 1992, Rozwój psychomotoryczny, kariera szkolna i osobowość młodzieży dyslektycznej. „Scholasticus”, 1, 35–39.
Chovan W.L., Morrison E.R., 1984, Correlates of SelfConcept among Variant Children. “Psychological Reports”, 54(2), 536–538 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2466/ pr0.1984.54.2.536].
Deci R.M., Ryan E.L., 2000, SelfDetermination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and WellBeing. “American Psychologist”, 55(1), 68–78.
Deutsch Smith D., 2009, Pedagogika specjalna. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Erikson E. H., 2000, Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
Field S. i in., 1998, A Practical Guide to Teaching Self Determination. Reston, The Council for Exceptional Children.
Gindrich P., 2002, Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Gindrich P., 2011, Psychospołeczne korelaty wyuczonej bezradności młodzieży gimnazjalnej z trudnościami w uczeniu się i zaburzeniami towarzyszącymi. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Juczyński Z., 2000, Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia Psychologica, 4, 11–23.
Klassen R.M., Lynch S.L., 2007, Self-Efficacy from the Perspective of Adolescents with LD and Their Specialist Teachers. “Journal of Learning Disabilities”, 40(6), 494–507.
Krasowicz-Kupis G., 2009, Psychologia dysleksji. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lackaye T.D., Margalit M., 2006, Comparisons of Achievement, Effort, and SelfPerceptions among Students with Learning Disabilities and Their Peers from Different Achievement Groups. “Journal of Learning Disabilities”, 39(5), 432–446 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.1177/00222194060390050501].
McNulty M.A., 2003, Dyslexia and the Life Course. “Journal of Learning Disabilities”, 36(4), 363–381.
Pajares F., 1996, SelfEfficacy Beliefs in Academic Settings. „Review of Educational Research”, 66(4), 543–578 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2307/1170653].
Ryan M., 1992, The Social and Emotional Effects of Dyslexia. „Education Digest”, 57(5), 68–71.
Scarborough H.S., 1990, Very Early Language Deficits in Dyslexic Children. “Child Development”, 61(6), 1728–1743 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2307/1130834].
Schwarzer R., 1997, Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model. W: I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 175–205.
Turska D., 2006, Skuteczność ucznia. Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych? Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Wehmeyer M.L., 1996, A SelfReport Measure of the Self-Determination of Adolescents with Cognitive Disabilities. “Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities”, 31, 282–293.
Wehmeyer M.L., Kelchner K., Richards S., 1996, Essential Characteristics of SelfDetermined Behavior of Individuals with Mental Retardation. “American Journal on Mental Retardation”, 100, 632–642.
Wehmeyer M.L., Kelchner K., 1996, Perceptions of Classroom Environment, Locus of Control and Academic Attributions of Adolescents with and without Cognitive Disabilities. “Career Development for Exceptional Individuals”, 19, 15–29.
Wehmeyer, M.L., 2004, SelfDetermination and the Empowerment of People with Disabilities. “American Rehabilitation”, 28, 22–29.
Wehmeyer M.L., 2012, Self Determination and a Strengths Based approach to Intellectual Disability. „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, 2(16), 23–34.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2018.37.4.67-78
Date of publication: 2019-04-29 11:27:56
Date of submission: 2018-06-28 20:16:26
Statistics
Indicators
Copyright (c) 2019 Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.