Poczucie własnej skuteczności a stanowienie o sobie uczniów z dysleksją

Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek

Streszczenie w języku polskim


Celem analizy badawczej było znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób dysleksja wpływa na uogólnione poczucie własnej skuteczności oraz stanowienie o so-bie. Badaniami objęto 80 uczniów klas V–VIII szkół podstawowych województwa lubelskiego. Grupę podstawową stanowili uczniowie ze zdiagnozowaną dysleksją, zaś porównawczą – ich rówieśnicy niemający specyficznych trudności w uczeniu się. Badania własne dowiodły, iż uczniów z dysleksją w porównaniu z rówieśnikami cechują: niższy poziom uogólnionego poczucia własnej skuteczności, słabsza siła angażowania się w działania, mniejsza wytrwałość w dążeniu do sukcesu, niższy poziom samostanowienia, samoregulacji, samorealizacji i empowermentu, a także mniejsza autonomia. Wykazano, że istnieje dodatnia, ale niska korelacja między poczuciem własnej skuteczności uczniów dyslektycznych a ich stanowieniem o sobie.


Słowa kluczowe


dysleksja; uogólnione poczucie własnej skuteczności; samostanowienie; autonomia; samoregulacja; empowerment; samorealizacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bandura A., 1997, Self­-Efficacy: The Exercise of Control. New York, Freeman.

Boetsch E.A., Green P.A., Pennington B.F., 1996, Psychosocial Correlates of Dyslexia Across the Life Span. “Development and Psychopathology”, 8(03), 539–562 [pozyskano z: https://doi.org/10.1017/S0954579400007264].

Bogdanowicz M., Wszeborowska- Lipińska B., 1992, Rozwój psychomotoryczny, kariera szkolna i osobowość młodzieży dyslektycznej. „Scholasticus”, 1, 35–39.

Chovan W.L., Morrison E.R., 1984, Correlates of Self­Concept among Variant Children. “Psychological Reports”, 54(2), 536–538 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2466/ pr0.1984.54.2.536].

Deci R.M., Ryan E.L., 2000, Self­Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well­Being. “American Psychologist”, 55(1), 68–78.

Deutsch Smith D., 2009, Pedagogika specjalna. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Erikson E. H., 2000, Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.

Field S. i in., 1998, A Practical Guide to Teaching Self Determination. Reston, The Council for Exceptional Children.

Gindrich P., 2002, Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych. Lublin, Wydawnictwo UMCS.

Gindrich P., 2011, Psychospołeczne korelaty wyuczonej bezradności młodzieży gim­nazjalnej z trudnościami w uczeniu się i zaburzeniami towarzyszącymi. Lublin, Wydawnictwo UMCS.

Juczyński Z., 2000, Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia Psychologica, 4, 11–23.

Klassen R.M., Lynch S.L., 2007, Self­-Efficacy from the Perspective of Adolescents with LD and Their Specialist Teachers. “Journal of Learning Disabilities”, 40(6), 494–507.

Krasowicz-Kupis G., 2009, Psychologia dysleksji. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Lackaye T.D., Margalit M., 2006, Comparisons of Achievement, Effort, and Self­Per­ceptions among Students with Learning Disabilities and Their Peers from Different Achievement Groups. “Journal of Learning Disabilities”, 39(5), 432–446 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.1177/00222194060390050501].

McNulty M.A., 2003, Dyslexia and the Life Course. “Journal of Learning Disabilities”, 36(4), 363–381.

Pajares F., 1996, Self­Efficacy Beliefs in Academic Settings. „Review of Educational Research”, 66(4), 543–578 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2307/1170653].

Ryan M., 1992, The Social and Emotional Effects of Dyslexia. „Education Digest”, 57(5), 68–71.

Scarborough H.S., 1990, Very Early Language Deficits in Dyslexic Children. “Child Development”, 61(6), 1728–1743 [pozyskano z: http://dx.doi.org/10.2307/1130834].

Schwarzer R., 1997, Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model. W: I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 175–205.

Turska D., 2006, Skuteczność ucznia. Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych? Lublin, Wydawnictwo UMCS.

Wehmeyer M.L., 1996, A Self­Report Measure of the Self­-Determination of Adolescents with Cognitive Disabilities. “Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities”, 31, 282–293.

Wehmeyer M.L., Kelchner K., Richards S., 1996, Essential Characteristics of Self­Determined Behavior of Individuals with Mental Retardation. “American Journal on Mental Retardation”, 100, 632–642.

Wehmeyer M.L., Kelchner K., 1996, Perceptions of Classroom Environment, Locus of Control and Academic Attributions of Adolescents with and without Cognitive Disabilities. “Career Development for Exceptional Individuals”, 19, 15–29.

Wehmeyer, M.L., 2004, Self­Determination and the Empowerment of People with Dis­abilities. “American Rehabilitation”, 28, 22–29.

Wehmeyer M.L., 2012, Self Determination and a Strengths Based approach to Intel­lectual Disability. „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, 2(16), 23–34.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2018.37.4.67-78
Data publikacji: 2019-04-29 11:27:56
Data złożenia artykułu: 2018-06-28 20:16:26


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1650
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 837

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2019 Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.