Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Kontakty między księciem Konstantym Wasylem Ostrogskim i serbskimi mnichami z Góry Athos w świetle siedemnastowiecznego modelu epistolarnego
Streszczenie w języku polskim
Artykuł ukazuje kontakty pomiędzy księciem Konstantym Wasylem Ostrogskim i serbskimi mnichami z Góry Athos, prawdopodobnie z monastyru Chilandar. Kontakty te są przedstawiane na podstawie modelu epistolarnego, który znajduje się w Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk w Belgradzie (sygn. 46). Listowy formularz był piśmiennym odzwierciedleniem (praktyką piśmienną) praktyki kulturowej związanej z podróżowaniem po kweście. Model epistolarny rzuca również światło na ogólny charakter relacji interkulturowych pomiędzy serbskimi środowiskami monastycznymi i Cerkwią prawosławną w państwie polsko-litewskim. W atmosferze kontrreformacyjnej relacje te miały szczególne znaczenie dla zbiorowej (religijno-kulturowej) tożsamości ruskich chrześcijan prawosławnych i ich tradycji, ze względu na politykę prozelityzmu oraz tendencje unijne w Rzeczpospolitej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Akty, otnosyashchiyesya k istorii Zapadnoy Rossii, t. 2, Sankt-Peterburg 1848 [Акты, относящиеся к истории Западной России, t. 2, Санкт-Петербург 1848].
Akty, otnosyashchiyesya k istorii Zapadnoy Rossii, t. 4, Sankt-Peterburg 1851 [Акты, относящиеся к истории Западной России, t. 4, Санкт-Петербург 1851].
Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii. Akty o kozakakh (1500–1648), t. 1, cz. 3, Kiyev 1863 [Архив Юго-Западной России. Акты о козаках (1500–1648), t. 1, cz. 3, Киев 1863].
Ancient Epistolary Theorists, red. A. Malherbe, Atlanta 1988.
Barton D., Hamilton M., Literacy Practices, w: Situated Literacies: Reading and Writing in Context, red. D. Barton et al., London 2000.
Barton D., Papen U., What is the Anthropology of Writing?, w: The Anthropology of Writing: Understanding Textually-Mediated Worlds, red. D. Barton, U. Papen, London 2010.
Bethencourt F., Egmond F., Introduction, w: Correspondence and Cultural Exchange in Europe, 1400–1700, red. F. Bethencourt, F. Egmond , Cambridge 2007.
Bogdanović D., Inventar ćirilskih rukopisa u Jugoslaviji (XI–XVII veka), Beograd 1982 [Богдановић Д., Инвентар ћирилских рукописа у Југославији (XI–XVII века), Београд 1982].
Borkowski A., Patriarchaty Wschodu w dziejach Rzeczpospolitej (1583–1601), Białystok 2014.
Bunjak P., Pregled poljsko-srpskih književnih veza (do II svetskog rata), Beograd 1999 [Буњак П., Преглед пољско-српских књижевних веза (до II светског рата), Београд 1999].
Carbaugh D. Cultural Discourse Analysis: Communication Practices and Intercultural Encounters, „Journal of Intercultural Communication Research” 2007, 36, 3.
Ćwikła L., Polityka władz państwowych wobec Kościoła prawosławnego i ludności prawosławnej w Królestwie Polskim, Wielkim Księstwie Litewskim oraz Rzeczpospolitej Obojga Narodów w latach 1344–1795, Lublin 2006.
Demin A.S., O drevnerusskom literaturnom tvorchestve. Opyt tipologii s XI po seredinu XVIII vv. Ot Ilariona do Lomonosova, Moskva 2003 [Демин А.С., О древнерусском литературном творчестве. Опыт типологии с XI по середину XVIII вв. От Илариона до Ломоносова, Москва 2003].
Dimitrijević S., Građa za srpsku istoriju iz ruskih arhiva i biblioteka, Sarajevo 1922 [Димитријевић С., Грађа за српску историју из руских архива и библиотека, Сарајево 1922].
Documenta unionis berestensis eiusque auctorum (1590–1600), Romae 1970.
Fotić A., Sveta Gora i Hilandar u Osmanskom carstvu (XV–XVII vek), Beograd 2000 [Фотић A., Света Гора и Хиландар у Османском царству (XV–XVII век), Беoград 2000].
Gil D., O kierunkach związków kulturalnych Serbii z „Lešką zemlją” uwag kilka, w: Studia Slawistyczne, red. H. Mieczkowska, J. Kornhauser, Kraków 1998.
Godlewski G., Antropologia pisma: nowe obszary, w: Antropologia pisma. Od teorii do praktyki, red. P. Artières, P. Rodak, Warszawa 2010.
Gudziak B., Kryzys i reforma. Metropolia kijowska, patriarcha Konstantynopola i geneza unii brzeskiej, przeł. H. Leskiw, A. Chrin, Lublin 2008.
Hadrovics L., Srpski narod i njegova Crkva pod turskom vlašću, przeł. R. Kovačević, Zagreb 2000.
Halecki, Od unii florenckiej do unii brzeskiej, t. 2, Lublin 1997.
Hunger H., Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner: Philosophie, Rhetorik, Epistolographie, Geschichtsschreibung, Geographie, München 1978.
Jakowenko N., Historia Ukrainy do 1795 roku, przeł. A. Babiak-Owad, K. Kotyńska, Warszawa 2011.
Kempa T., Dzieje rodu Ostrogskich, Toruń 2003.
Kempa T., Konstanty Wasyl Ostrogski (ok. 1524/1525–1608) wojewoda kijowski i marszałek ziemi wołyńskiej, Toruń 1997.
Kniazi Ostrozki, red. B. Cherkes et al., Kyiv 2015 [Князі Острозькі, red. Б. Черкес et al., Київ 2015].
Krajcar J., The Ruthenian Patriarchate: Some Remarks on the Project for Its Establishment in the 17th Century, „Orientalia Christiana Periodica” 1964, 30, 1–2.
Kuczyńska M., Hymnografia południowosłowiańska w życiu duchowym Rusi (na materiale polskich zbiorów rękopiśmiennych), w: The Orthodox Church in the Balkans and Poland: Connections and common tradition, red. A. Mironowicz et al., Białystok 2007.
Lewicki K., Książę Konstanty Ostrogski a unia brzeska 1596 r., Lwów 1933.
Lichaczow D.S., Poetyka literatury staroruskiej, przeł. A. Prus-Bogusławski, Warszawa 1981.
Lis-Wielgosz I., O trwałości znaczeń. Siedemnastowieczna literatura serbska w służbie tradycji, Poznań 2013.
Malyshevskiy I., Alekasndriyskiy patriarkh Meletiy Pigas i ego uchastiye v delakh Russkoy tserkvi, t. 2, Prilozheniye, Kiyev 1872 [Малышевский И., Алекасндрийский патриарх Мелетий Пигас и его участие в делах Русской церкви, t. 2, Приложение, Киев 1872].
Mironowicz A., Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczpospolitej, Białystok 2001.
Mytsko I., Ostrozka sloviano-hreko-latynska akademiia (1576–1636), Kyiv 1990 [Мицько I., Острозька слов’яно-греко-латинська академiя (1576–1636), Київ 1990].
Naumov A., Gil D., Poljsko-litvansko pravoslavlje i Sveta Gora, w: Međunarodni naučni skup. Osam vekova Hilandara: istorija, duhovni život, književnost, umetnost i arhitektura, red. V. Korać, Beograd 2000 [Наумов А., Гил Д., Пољско-литванско православље и Света Гора, w: Међународни научни скуп. Осам векова Хиландара: историја, духовни живот, књижевност, уметност и архитектура, red. В. Кораћ, Београд 2000].
Naumow A., Biblia w kulturze Rusi polsko-litewskiej w XVI wieku, „Slavia Meridionalis” 2016, 16.
Naumow А., Domus divisa: Studia nad literaturą ruską w I. Rzeczpospolitej, Kraków 2002.
Naumow A., Wiara i historia. Z dziejów literatury cerkiewnosłowiańskiej na ziemiach polsko-litewskich Kraków 1996.
Nevalainen T. Introduction, w: Letter Writing, red. T. Nevalainen, S.-K. Tanskanen, Amsterdam–Philadelphia 2007.
Novaković S., Prilozi k istoriji srpske književnosti. 3. Jedan stari svjetovni zbornik ćirilovski, „Glasnik Srpskog Učenog Društva” 1869, 25 [Новаковић С., Прилози к историји српске књижевности. 3. Један стари свјетовни зборник ћириловски, „Гласник Cрпског Yченог Друштва” 1869, 25].
Ostrozka Akademiia XVI–XVII st. Entsyklopediia, red. I. Pasichnyk et al., Ostroh 2010 [Острозька Академія XVI–XVII ст. Енциклопедія, red. І. Пасічник et al., Острог 2010].
Ostrozka davnyna. Doslidzhennia i materialy, t. 1, red. I. Mytsko, Lviv 1995 [Острозька давнина. Дослiдження i матерiали, t. 1, red. I. Мицько, Львiв 1995].
Oxford Dictionary of Byzantium, t. 3, red. A. Kazhdan, Oxford 1991.
Shevchenko Y., Ukraina mizh Skhodom i Zakhodom. Narysy z istorii kultury do pochatku 18 stolittia, Lviv 2014 [Шевченко И., Україна між Сходом і Заходом. Нариси з історії культури до початку 18 століття, Львів 2014].
Shumilo S., Vliyaniye Svyatoy Gory Afon na dukhovnuyu, kul’turnuyu i politicheskuyu zhizn’ Ukrainy XVII v., w: Afon i slavyanskiy mir, t. 1, red. Zh. Levshina, Afon 2014 [Шумило С., Влияние Святой Горы Афон на духовную, культурную и политическую жизнь Украины XVII в., w: Афон и славянский мир, t. 1, red. Ж. Левшина, Афон 2014].
Smetanin V.A., Vizantiyskoye obshchestvo XIII–XV vekov po dannym epistolografii, Sverdlovsk 1987 [Сметанин В.А., Византийское общество XIII–XV веков по данным эпистолографии, Свердловск 1987].
Srpski biografski rečnik, t. 5, red. M. Bujas, T. Pivnički-Drinić, Novi Sad 2011 [Српски биографски речник, t. 5, red. М. Бујас, Т. Пивнички-Дринић, Нови Сад 2011].
Stojanović Lj., Katalog rukopisa i starih štampanih knjiga. Zbirka Srpske kraljevske akademije, Beograd 1901 [Стојановић Љ., Каталог рукописа и старих штампаних књига. Збирка Српске краљевске академије, Београд 1901].
Stradomski J., Rękopisy i teksty. Studia nad cerkiewnosłowiańską kulturą literacką Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej do końca XVI wieku, Kraków 2014.
Šakota M., Dečanska riznica, Beograd 1984 [Шакота M., Дечанска ризница, Београд 1984].
Tazbir J., Tolerancja w Rzeczypospolitej XVI–XVII stulecia, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 2008, 3.
Trifunović Đ., Azbučnik srpskih srednjovekovnih kniževnih pojmova, Beograd 1974 [Трифуновић Ђ., Азбучник српских средњовековних книжевних појмова, Београд 1974].
Trifunović Đ., Lechici i ziemia lechicka w starym piśmiennictwie serbskim, przeł. E. Pułka, „Pamiętnik Słowiański” 1984, 34.
Trifunović Đ., Ogledi i prevodi XIV–XVII vek, Beograd 1995 [Трифуновић Ђ., Огледи и преводи XIV–XVII век, Београд 1995].
Trifunović Đ., Svetogorski obrazac za pisma u Lešku zemlju ili Malu Rusiju, „Arheografski Prilozi” 1981, 3 [Трифуновић Ђ., Светогорски образац за писма у Лешку земљу или Малу Русију, „Археографски Πрилози” 1981, 3].
Turilov A.A., Yuzhnoslavyanskiye pamyatniki v literature i knizhnosti Litovskoy i Moskovskoy Rusi XV – pervoy poloviny XVI v.: paradoksy istorii i geografii kul’turnykh svyazey, w: A.A. Turilov, Mezhslavyanskiye kul’turnyye svyazi epokhi srednevekov’ya i istochnikovedeniye istorii i kul’tury slavyan. Etyudy i kharakteristiki, Moskva 2012 [Турилов А.А., Южнославянские памятники в литературе и книжности Литовской и Московской Руси XV – первой половины XVI в.: парадоксы истории и географии культурных связей, w: А.А. Турилов, Межславянские культурные связи эпохи средневековья и источниковедение истории и культуры славян. Этюды и характеристики, Москва 2012].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.781-800
Data publikacji: 2024-10-22 08:45:45
Data złożenia artykułu: 2022-03-12 14:11:09
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Paweł Marek Dziadul
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.