Hide
Show all
Email this article 
Minutes of Village Heads' Conferences as a Source for Research on the Role and Significance of Rural Commune Offices in the German Extermination Policy in the Lublin District (1939–1944) – A Microhistorical Approach
Abstract
The aim of this article is to present the source value of the minutes of the village heads' conferences as a source for research into the role and significance of the offices of rural communes (gminas) in the German Holocaust (extermination) policy in the Lublin District, as well as for research into Polish-Jewish relations in the General Government (GG). The paper discusses the content of minutes from seven communes in the Kreishauptmannschaft Lublin-Land, which, considering the state of preservation of this record legacy on the scale of the whole GG, constitute the best-preserved compact group of this type of files on the scale of this quasi-state organism. The work presents the issue of the communes' participation in the German extermination policy, both directly and indirectly, as well as analyzing their activities aimed at building and sealing a village security system, which was also targeted, albeit not directly, at Jewish ghetto escapees. The article has a microhistorical character, although it reveals in great detail, from the perspective of the lowest level of the German administration, the mechanisms by which the communes, and thus a certain group of Poles, were implicated in the Holocaust of the Jews. The study provides a springboard for further comparative studies on the minutes, which are an important but underestimated source in research on the Second World War.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
Amtliches Gemeinde und Dorfverzeichnis für das Generalgovernement auf Grund der Summerischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1 Marz 1943, Krakau 1943.
“Amtsblatt des Chefs des Districts Lublin” 1941.
Chustecki J., Byłem sołtysem w latach okupacji, Warszawa 1960.
“Verordnungsblatt für das Generalgouvernement” 1941, 1942.
Biberstein S., Zagłada Żydów w Krakowie, preface M. Kieta, Kraków 1986.
Browning C., Zwykli ludzie. 101. Policyjny Batalion Rezerwy i „ostateczne rozwiązanie” w Polsce, Warszawa 2000.
Chmielewski J., Granice getta w lubelskim Podzamczu, “Studia Żydowskie. Almanach” 2016, 6.
Chmielewski J., Postawy Polaków wobec Żydów w świetle okupacyjnych dokumentów na przykładzie dystryktu lubelskiego w latach 1941–1944, “Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2024, 20.
Cuppers M., Wegbereiter der Shoah. Die Waffen-SS, der Kommandostab Reichsfuhrer-SS und die Judenvernichtung 1939–1945, Darmstadt 2005.
Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, vols 1–2, eds. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018.
Domański T., Niemiecka administracja gminna w Generalnym Gubernatorstwie i jej pozostałość aktowa do badań nad relacjami polsko-żydowskimi. Przykład dystryktu radomskiego, “Polish Jewish Studies” 2023, 4.
Engelking B., Jest taki piękny słoneczny dzień. Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945, Warszawa 2011.
Erntefest – zapomniany epizod Zagłady: 3–4 listopada 1943, eds. W. Lenarczyk, D. Libionka, Lublin 2009.
Frydel T., Polska wieś jako szara strefa. Sołtysi na poziomie mezo w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, “Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2023, 19.
Gieroń R., Półmrok. Procesy karne w sprawie przestępstw okupacyjnych popełnionych przez chłopów wobec Żydów w województwie krakowskim, Kraków 2020.
Grabowski J., Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium z dziejów pewnego powiatu, Warszawa 2011.
Grabowski J., Strażacy, wiejska straż nocna i granatowa policja a zagłada Żydów na obszarach wiejskich w dystrykcie krakowskim, in: Zagłada Żydów na polskiej prowincji, eds. A. Sitarek, M. Trębacz, E. Wiatr, Łódź 2013.
Hebda J. ., Z sołtysem i wójtem przez wieki. Opowieść o dziejach urzędu sołtysa i wójta w Polsce, Tarnów, 2016.
Kornblut A., The August Trials. The Holocaust and Postwar Justice in Poland, Cambridge–London, 2021.
Kozyra W., Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945, “Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska Lublin. Sectio G” 2013, 60, 1.
Kuwałek R., Z dziejów społeczności żydowskiej w Lubartowie, in: Lubartów i Ziemia Lubartowska, vol. 14, ed. W. Śladkowski, B. Gąsior, Lubartów 2000.
Honigsblum J., Megilat Lubartow, in: Churban Lewertow. A macejwe Lewertow un lewertower kdojszim, Paryż 1947.
Libionka D., Polska ludność chrześcijańska wobec eksterminacji Żydów – dystrykt lubelski, in: Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, ed. Dariusz Libionka, Warszawa 2004.
Ługowski B., Funkcjonowanie urzędów gmin wiejskich w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, “Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2018, 21.
Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, vol. 1, Warszawa 1970.
Puławski A. „Benzyny zużyto 8 litrów”. Prozaizacja Zagłady na przykładzie dokumentacji Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział w Chełmie, “Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2018, 14.
Rajca, C., Niektóre aspekty stosowania odpowiedzialności zbiorowej w dystrykcie lubelskim, “Zeszyty Majdanka” 1972, 6.
Rajca C., Walka o chleb 1939–1944. Eksploatacja rolnictwa w Generalnym Gubernatorstwie, Lublin 1991.
Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, eds. M. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019.
Skibińska A., „Dostał 10 lat, ale za co? Analiza motywacji sprawców zbrodni na Żydach na wsi kieleckiej w latach 1942–1944, in: Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942–1945, eds. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2011.
Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944), part 1, 1.09.1939–31.07.1940, “Z Dziejów Prawa” 2019, 12.
Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939–1945. Atlas ziem Polski, eds. W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Warszawa 2008.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.60.783-817
Date of publication: 2025-11-28 08:32:40
Date of submission: 2025-02-03 12:38:30
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2025 Alicja Gontarek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.