Hide
Show all
Email this article 
The Process of Purchasing the Hereditary Mayorship in Sandomierz in the 16th Century
Abstract
The article presents many years of efforts of the Sandomierz city authorities to obtain consent to purchase the hereditary mayorship. The final decision of King Sigismund the Old was obtained in 1510, but obtaining financial resources and the actual takeover of the mayor’s property took several more years. In order to pay off several of its owners, the commune had to conclude derkauf contracts with church institutions of Sandomierz and Kraków as well as townspeople. Initially, after taking over the mayor’s office, the city authorities derived income from the lease of his fragmented land and real estate in the city. In the mid-16th century, the mayor’s farms and three villages were merged, creating one urban farm. The commune also took over the financial obligations of the mayors and their military duties towards the ruler. The components of the rich remuneration of the mayor of Sandomierz were discussed based on the city’s location document from 1286 and a document from 1311. The article uses previously unpublished sources that allowed to specify the amount that the city had to pay to several families of hereditary mayors (text in the annex). Thanks to the source materials, it was possible to discuss in detail the conflicts between these two sides, the decisions and judgments issued by the kings of the Jagiellon dynasty or the commissioners appointed by them. The successful process of taking over the remuneration of hereditary mayors enabled further economic development of the city, increased the autonomy of the entire commune and the prestige of the city authorities.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Lustracja województwa sandomierskiego 1564–1563, wyd. W. Ochmański, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
Materiały do kodeksu dyplomatycznego małopolski. Edycja elektroniczna, t. V, 1451–1506, oprac. W. Bukowski, F. Sikora, J. Wroniszewski, red. W. Bukowski, współpr. J. Szyszka, Kraków 2014, http://www.kodeks.pau.krakow.pl/dokumenty.html [dostęp: 1.09.2023].
Baranowski B., Polskie młynarstwo, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977.
Bastrzykowski A., Monografja historyczna parafji Góry Wysokie Sandomierskie, Sandomierz 1936.
Berdecka A., Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza Wielkiego (1333–1370), Wrocław 1982 [Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. 55].
Bieniek J., Marek (zm. ok. 1307), w: Polski słownik biograficzny, t. 19, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974.
Bobrzyński M., O założeniu wyższego i najwyższego sądu prawa niemieckiego na zamku krakowskim, „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności” 1875, 4.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.
Buliński M., Monografija miasta Sandomierza, Warszawa 1879.
Burdzy D., „Lauda seu plebiscita”. Wilkierze XVI-wiecznego Sandomierza, w: Miasta polskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. P. Gołdyn, Kraków 2008.
Burdzy D., Szesnastowieczny Sandomierz – Kościół i miasto, Kielce 2012.
Burdzy D., Urzędnicy miejscy Sandomierza w XVI–XVIII wieku. Spisy, Warszawa 2019.
Dąbkowski P., Prawo łaziebne. Studyum z historyi prawa polskiego, Kraków 1913.
Długopolski E., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wrocław 1951.
Ehrenkreutz S., Sąd wyższy prawa niemieckiego grodu sandomierskiego, w: Pamiętnik trzydziestolecia pracy naukowej prof. dr. Przemysława Dąbkowskiego 1897–1927, Lwów 1927.
Grabarczyk T., Wójtowie i wójtostwo wieluńskie (XIII–XVI w.), „Rocznik Wieluński” 2006, 6.
Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. 2, Od XIII do XV wieku, red. A. Rutkowska-Płachcińska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
Kamińska K., Lokacje miast na prawie magdeburskim na ziemiach polskich do 1370 roku, Toruń 1990.
Kiryk F., Rozwój urbanizacji Małopolski w XIII–XVI wieku. Województwo krakowskie (powiaty południowe), Kraków 1985.
Kiryk F., Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie XIII–XVI wiek, Kielce 1994.
Krasnowolski B., Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. 2, Katalog, Kraków 2004.
Krasnowolski B., Układ urbanistyczny lokacyjnego Sandomierza (1286) – analiza modularna, w: Atlas historyczny miast polskich, t. V, Małopolska, z. 2, Sandomierz, red. Z. Noga, Kraków 2014.
Lalik T., Lokacja Sandomierza w roku 1286, w: Dzieje Sandomierza, t. 1, Średniowiecze, red. S. Trawkowski, Warszawa 1993.
Lalik T., Sandomierz w świetle źródeł pisanych, w: Sandomierz: badania 1969–1973, red. S. Tabaczyński, t. 1, Warszawa 1993.
Lalik T., Wójt, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, t. 2, Warszawa 1981.
Mikuła M., Król, wójt, mieszczanie. Rywalizacja o władzę w małopolskich miastach królewskich w dobie jagiellońskiej, „Przegląd Historyczny” 2023, 114, z. 2
Morawski Z., Sandomierz od końca XIII do początków XV wieku, w: Dzieje Sandomierza, t. 1, Średniowiecze, red. S. Trawkowski, Warszawa 1993.
Muszyńska J., Spory miasta Sandomierza z chłopami ze wsi miejskich w XVII i XVIII wieku, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica” 2004, 3.
Myśliński K., Wójt dziedziczny i rada miejska w Lublinie 1317–1504, Lublin 1962.
Niwiński M., Wójtostwo krakowskie w wiekach średnich, Kraków 1938.
Okniński P., Główne etapy formowania się miasta lokacyjnego w Sandomierzu w XIII–XIV wieku, „Roczniki Historyczne” 2016, 82.
Ptaśnik J., Studya nad patrycyatem krakowskim wieków średnich, „Rocznik Krakowski” 1913, 15.
Sikora F., Robert (Rupert), w: Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988–1989.
Sochaniewicz S., Wójtostwa i sołtystwa pod względem prawnym i ekonomicznym w ziemi lwowskiej, Lwów 1921.
Sowina U., Średniowieczna działka miejska w świetle źródeł pisanych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1995, 43, 3.
Szczygieł R., Ustrój i władze miejskie, w: Dzieje Sandomierza. XVI–XVIII, t. 2, cz. 1, W okresie świetności, red. F. Kiryk, Warszawa 1993.
Szymańska M., Wójtostwo poznańskie 1235–1386. Od lokacji miasta do wykupu wójtostwa przez miasto, „Przegląd Zachodni” 1953, 9, 6/8.
Zajączkowski S.M., Obowiązki wojskowe wójtów w państwie polskim w okresie monarchii stanowej, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1978, 21, 1.
Załęska M., Wójtostwa dziedziczne w miastach małopolskich w późnym średniowieczu (studium historyczno-prawne), Warszawa 2005.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.561-591
Date of publication: 2024-10-22 08:45:30
Date of submission: 2023-09-08 16:05:18
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2024 Dominika Burdzy-Jeżewska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.