Каталіцкая рэлігійная лексіка ў сучаснай беларускай мове

Ewa Golachowska

Аннотация


Мэтай дадзенага артыкула з’яўляецца аналіз канфесійнай лексікі беларускай мовы, з асаблівым улікам механізмаў яе ўтварэння на патрэбы Каталіцкага Касцёла на фоне рэлігійнай і культурнай разнастайнасці Беларусі. На сённяшні дзень не існуе агульнапры- нятай усімі хрысціянскімі канфесіямі багаслоўскай тэрміналогіі, рэлігійных паняццяў і біблейскага слоўніка беларускай мовы. Гэта звязана з суіснаваннем розных культурных арыентацый і хрысціянскіх традыцый, абумоўленых уплывамі рэлігій, якія пануюць у су- седніх краінах. Падчас даследаванняў быў выкарыстаны метад адкрытага інтэрв’ю, а таксама метад назірання. Акрамя таго, даследаванні праводзіліся ў двух напрамках. Першым з напрам- каў была сацыялінгвістычная перспектыва, дзякуючы якой удалося выявіць прэстыж моперспектыва, якая прадстаўляе каталіцкую рэлігійную лексіку, зафіксаваную ў друкава- ных і інтэрнет-крыніцах, у супастаўленні з адпаведнай праваслаўнай тэрміналогіяй. Праз тэрыторыю Беларусі праходзіць лінія падзелу паміж прыхільнікамі беларускай і польскай мовы ў набажэнствах. Сярод прадстаўнікоў старэйшага пакалення пераважае меркаванне, што менавіта польская мова з'яўляецца найбольш адпаведнай для выкарыстан- ня ў сакральнай сферы. Аднак, маладыя католікі з беларускай нацыянальнай ідэнтычнас- цю мяркуюць, што літургічная лексіка прадстаўлена надта вялікай колькасю паланізмаў, якія можна з поспехам замяніць беларускімі лексемамі. Прыхільнікі польскай мовы сярод вернікаў і духавенства, у асноўным, жывуць на Гродзеншчыне. У іншых рэгіёнах з сімпа- тыяй і падтрымкай ставяцца да беларускай мовы ў касцеле. Лексічны аналіз рэлігійных тэкстаў, якія выкарыстоўваюцца Каталіцкім Касцёлам у Беларусі, паказаў, што беларуская рэлігійная лексіка знаходзіцца пад дастаткова моцным уплывам польскай мовы. Відавочна, што каталіцкая рэлігійная тэрміналогія ствараецца на базе польскай мовы і адлюстроўвае моўныя звычаі вернікаў Каталіцкага Касцёла. Размовы з маладымі святарамі Каталіцкага Касцёла ў Беларусі, а таксама з прадстаўнікамі беларускай каталіцкай інтэлігенцыі свед- чаць пра тое, што яны заўважаюць іншамоўныя словы ў рэлігійных тэкстах, якія, дарэчы, ўсё больш ім перашкаджаюць. Можна дапусціць, што каталіцкая рэлігійная лексіка будзе развівацца ў кірунку ўніфікацыі з лексікай іншых канфесій, у прыватнасці праваслаўя, якое павольна, хоць з перашкодамі, уводзіць беларускую мову ў набажэнствы.


Ключевые слова


рэлігійная лексіка, сацыялінгвістыка, Каталіцкі Касцёл у Беларусі, беларуская мова

Полный текст:

PDF (Deutsch)

Литература


źródła/sources/источники

http://old.catholic.by/2/pl/belarus/dioceses/101100-stat.html (Zugriff am 08.05.2018).

Karotki carkouna-sławianski relihijny słounik. [Кароткі царкоўна-славянскі рэлігійны слоўнік]. http://sppsobor.by/bractva/vilna/belservice/488 (Zugriff am 08.05.2018).

Słounik składanych terminau. [Слоўнік складаных тэрмінаў]. http:// www.catholic.by (Zugriff am 08.05.2018).

Swiaszczennaje Ewanhielle. (2007). Minsk: Wydawiectwa Swiata-Pietra-Paułałski sabor [Свяшчэннае Евангелле. (2007). Мінск: Выдавецтва Свята-Петра-Паўлаўскі сабор]. http://www.catolic.by (Zugriff am 08.05.2018 .)

Swiatoje Jewanhielle. (2012). Minsk: Wydaunictwa „Pro Christo”. [Святое Евангелле. (2012). Мінск: Выдаўніцтва „Pro Christo”].

opracowania/literature/литература

Ferguson, Charles. (1959). Diglossia. Word, 15, p. 325–340.

Golachowska, Ewa. (2012). Jak mówić do Pana Boga. Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Golachowska, Ewa. (2014). Współczesny Kościół katolicki na Białorusi wobec dziedzictwa prawosławia i polskiego katolicyzmu: zagadnienia socjolingwistyczne. W: Dorota Gil, Marzanna Kuczyńska (red.). Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne. T. 9: Słowiańska mozaika kultur wobec historii (nie)tolerancji i waśni religijnych (s. 257–267). Kraków: Wydawnictwo „Scriptum” Tomasz Sekunda.

Halachouska, Ewa. (2016). Szmatmouje sfiery sakrum katalikou u Biełarusi. U: Wieranika Kurcowa, Natalla Snihirowa, Mirosław Jankowiak, Małgorzata Ostrówka. (red.). Biełaruska-polskija kulturna-mounyja uzajemadaczynienni: ad historyi da suczasnasci (s. 89–105). Minsk: Biełaruskaja nawuka. [Галяхоўска, Эва. (2016). Шматмоўе сферы сакрум каталікоў у Беларусі. У: Вераніка Курцова, Наталля Снігірова, Mirosław Jankowiak, Małgorzata Ostrówka (рэд.). Беларуска-польскія культурна-моўныя ўзаемадачыненні: ад гісторыі да сучаснасці (c. 89–105). Мінск: Беларуская навука].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2018.12.215-225
Date of publication: 2019-03-27 08:16:36
Date of submission: 2018-05-15 15:16:32


статистика


Видимость рефератов - 1832
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Deutsch) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2019

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.