Wyślij tekst przez e-mail 
Realizacja zasady kolegialności przed sądem drugiej instancji po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 7 lipca 2023 r.
Streszczenie w języku polskim
Zasada kolegialności jest jedną z naczelnych zasad wymiaru sprawiedliwości. Przyjmuje się, że zapewnia ona wyższy standard prowadzonego postępowania i tym samym zwiększa legitymację orzeczenia w odbiorze społecznym. Ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw przyjęto, że sąd drugiej instancji orzeka w składzie jednego sędziego. Nowe przepisy nie tylko budzą wiele kontrowersji, lecz także powodują szereg problemów interpretacyjnych. W niniejszym artykule rozważono istotę zasady kolegialności w postępowaniu drugoinstancyjnym, a także omówiono skutki zmian wprowadzonych nowelizacją z dnia 7 lipca 2023 r.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Asłanowicz M., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, LEX/el. 2019.
Dziurda M., Kodeks postępowania cywilnego 2023. Najważniejsze zmiany, Warszawa 2023.
Dziurda M., Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz do nowelizacji z 2023 roku, Warszawa 2023.
Dziurda M., Problemy praktyczne wynikające z nowych przepisów o składach sądu w postępowaniu cywilnym, LEX/el. 2023.
Dziurda M., Przedstawianie zagadnień prawnych na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. w czasach epidemii i nowelizacji, „Przegląd Sądowy” 2021, nr 11–12.
Dziurda M., Skład sądu w II instancji po nowelizacji KPC, LEX/el. 2023.
Dziurda M., Zmiany w postępowaniu zażaleniowym po nowelizacji KPC, LEX/el. 2023.
Gajda-Roszczynialska K., Przebudowa wymiaru sprawiedliwości w czasach pandemii COVID-19 ze szczególnym uwzględnieniem postępowania cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2022, nr 1.
Grzegorczyk P., Zażalenie w postępowaniu cywilnym w świetle ustawy nowelizującej z 9.03.2023 r., „Polski Proces Cywilny” 2023, nr 3.
Grzegorczyk P., Weitz K., Komentarz do art. 45, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
Gudowski J., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1–124, red. T. Ereciński, Warszawa 2023.
Gudowski J., Właściwość i skład sądu. Jurysdykcja krajowa, [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 4, cz. 2: Postępowanie nieprocesowe. Postępowania z zakresu prawa osobowego, rodzinnego i rzeczowego, red. P. Rylski, M. Walasik, Warszawa 2023.
Izdebski H., Legislacja dotycząca COVID-19 i ustawowy nihilizm prawny, [w:] Pandemia COVID-19 a prawa i wolności obywatela, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Warszawa 2021.
Jędrzejewska M., Komentarz do art. 47, [w:] Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, cz. 1: Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, Warszawa 2004.
Kamieński G., Rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego jako przyczyna prowadząca do nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.). Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – zasada prawna – z dnia 26 kwietnia 2023 r., III PZP 6/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2024, nr 2.
Łazarska A., Skład sądu drugiej instancji w postępowaniu cywilnym, „Ius Novum” 2022, nr 2.
Markiewicz K., Właściwość sądu, skład sądu i wyłączenie sędziego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2015, nr 2.
Markiewicz K., Wpływ regulacji „covidowych” na zasadę niezmienności (stabilności) oraz kolegialność składów sądów odwoławczych, „Polski Proces Cywilny” 2022, nr 1.
Nieć A., Szyprowski B., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2023 r., sygn. III PZP 6/22, „Prokuratura i Państwo” 2024, nr 1.
Olaś A., Kolegialność a jednoosobowość – skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 3.
Olaś A., Komentarz do art. 367, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Legalis 2023.
Olaś A., Skład sądu, [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 4, cz. 1: Postępowanie nieprocesowe, red. T. Ereciński, K. Lubiński, Warszawa 2021.
Partyk A., Komentarz do art. 3671, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: Art. 1–50539, red. O.M. Piaskowska, LEX/el. 2024.
Rzewuski M., Wniesienie apelacji po nowelizacji KPC, LEX/el. 2023.
Sanetra W., Sąd właściwy w rozumieniu Konstytucji RP, „Przegląd Sądowy” 2011, nr 9.
Skibińska M., O zasadności przepisu art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z perspektywy konstytucyjnej zasady proporcjonalności, „Polski Proces Cywilny” 2023, nr 1.
Turek J., Ławnik – sędzia – przysięgły, „Monitor Prawniczy” 2009, nr 24.
Waligórski M., Zarys polskiego procesu cywilnego, Kraków 1952.
Waśkowski E., System procesu cywilnego, Wilno 1932.
Wolwiak I., Komentarz do art. 47, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Legalis 2023.
Zembrzuski T., Nieważność postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2017.
Zembrzuski T., Ograniczenia jawności postępowania w sprawach cywilnych w dobie pandemii – potrzeba chwili czy trwałe rozwiązania?, „Forum Prawnicze” 2021, nr 3.
Zembrzuski T., Przeciwdziałanie i zwalczanie epidemii COVID-19 w postępowaniu cywilnym, czyli pożegnanie z kolegialnością orzekania, „Polski Proces Cywilny” 2022, nr 1.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Instytut Legislacji i Prac Parlamentarnych Naczelnej Rady Adwokackiej, Opinia do projektu ustawy z dnia 31 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3216) w części obejmującej zmiany projektowane w ustawie – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie problematyki składu sądu, 15.06.2023, https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=3216 (dostęp: 16.03.2024).
Sejm RP, Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Sejm IX kadencji, druk sejmowy nr 45, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=45 (dostęp: 17.03.2024).
Sejm RP, Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Sejm IX kadencji, druk sejmowy nr 899, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=899 (dostęp: 10.03.2024).
AKTY PRAWNE
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, ze zm.).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1550, ze zm.).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964, nr 43, poz. 297, ze zm.).
Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1212).
Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (t.j. Dz.U. 2021, poz. 1638).
Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1469).
Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 288).
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1327, ze zm.).
Ustawa z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021, poz. 1090).
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz. 614).
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz. 1860).
ORZECZNICTWO
Postanowienie SN z dnia 29 kwietnia 2022 r., III CZP 77/22, LEX nr 3361825.
Postanowienie SN z dnia 2 sierpnia 2023 r., III USK 18/23, LEX nr 3590558.
Uchwała SN z dnia 18 grudnia 1968 r., III CZP 119/68, OSNPG 1969, nr 4, poz. 23.
Uchwała SN w składzie 7 sędziów z dnia 10 maja 2011 r., III CZP 126/10, OSNC 2011, nr 11, poz. 117.
Uchwała SN z dnia 1 lipca 2021 r., III CZP 36/20, OSNC 2021, nr 11, poz. 74.
Uchwała SN z dnia 6 kwietnia 2022 r., III CZP 12/22, OSNC 2022, nr 12, poz. 115.
Uchwała SN w składzie 7 sędziów z dnia 26 kwietnia 2023 r., III PZP 6/22, OSNP 2023, nr 10, poz. 104.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2024.71.2.27-44
Data publikacji: 2024-10-04 19:21:06
Data złożenia artykułu: 2024-03-26 11:44:44
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Kruk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.