Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych a ich stres zawodowy

Joanna Wierzejska

Streszczenie w języku polskim


Praca pedagoga szkolnego obejmuje szeroki zakres zadań dotyczących pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą, realizowanych we współpracy z ich rodzicami, innymi nauczycielami i podmiotami zewnętrznymi zajmującymi się problemami pedagogiczno-psychologicznymi. Warunkiem powodzenia w tej pracy jest indywidualne przekonanie o możliwości realizacji zakładanych celów, które jest centralnym ogniwem poczucia własnego sprawstwa (por. Gliszczyńska 1983, s. 133). Wspieranie rozwoju podopiecznych, wchodzenie w bliskie relacje interpersonalne, którym towarzyszą przeżycia emocjonalne, oraz konieczność radzenia sobie z problemami stanowią źródło stresu i obciążenia psychicznego. Silne emocje i często doświadczane przez pedagogów przykre doznania mogą obniżać ich jakość i efektywność pracy pedagogiczno-psychologicznej z podopiecznymi oraz powodować poczucie braku skuteczności (por. Bańka 2005, s. 10–12). Celem podjętych badań było określenie charakteru związków i występujących zależności między poczuciem skuteczności pedagogów szkolnych a odczuwanym przez nich stresem zawodowym.


Słowa kluczowe


pedagog szkolny; poczucie skuteczności; stres zawodowy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bandura A. (1977), Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, “Psychological Review”, Vol. 84(2), DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191.

Bandura A. (1982), Self-efficacy mechanism in human agency, “American Psychologist”, Vol. 37(2), DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.37.2.122.

Bańka A. (2005), Poczucie samoskuteczności: Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, Poznań–Warszawa: Print-B.

Bańka A. (2007), Psychologiczne doradztwo karier, Poznań: Print-B.

Czechowska-Bieluga M. (2013), Poczucie zadowolenia z życia pracowników socjalnych w socjopedagogicznej perspektywie pełnionej roli, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Dudek B., Waszkowska M., Mercz D., Hanke W. (2004), Ochrona pracowników przed skutkami stresu zawodowego, Łódź: Wydawnictwo IMP.

Gliszczyńska X. (1983), Poczucie sprawstwa, [w:] X. Gliszczyńska (red.), Człowiek jako podmiot życia społecznego, Wrocław: PAN, KNO, Zakład Narodowy Ossolineum.

Goleman D. (1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce, Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.

Grzegorzewska M. (2006), Stres w zawodzie nauczyciela. Specyfika, uwarunkowania i następstwa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kadzikowska-Wrzosek R. (2004), Pewni siebie są skuteczni, „Charaktery”, nr 4.

Kahn R.L., Wolfe D.M., Quinn R.P., Snoeck J.D. (1964), Organizational Stress: Studies in Role Conflict and Ambiguity, New York: John Wiley & Sons.

Kirenko J., Zubrzycka-Maciąg T. (2011), Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Lewandowska-Kidoń T., Kalinowska-Witek B. (2016), Rola pedagoga szkolnego w szkolnym systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Łobocki M. (1990), W poszukiwaniu skutecznych form wychowania, Warszawa: WSiP.

Łobocki M. (1992), ABC wychowania. Dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa: WSiP.

Łobocki M. (2009), W trosce o wychowanie w szkole, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Łukasik I. (2013), Poczucie własnej skuteczności we współpracy z grupą. Eksperyment pedagogiczny w przestrzeni akademickiej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Mańkowska A. (2014), Związek warunków pracy z wypaleniem zawodowym pracowników socjalnych miejskich ośrodków pomocy społecznej, „Praca Socjalna”, nr 1.

Ratajczak Z. (1994), Wsparcie społeczne w pracy a stres i jego skutki zdrowotne, [w:] Z. Ratajczak (red.), Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy. Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego”, nr 11(20).

Schultz D.P., Schultz S.E. (2002), Psychologia a wyzwania współczesnej pracy, Warszawa: PWN.

Sęk H. (2000), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, [w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, Warszawa: PWN.

Śliwerski B. (2001), Program wychowawczy szkoły, Warszawa: WSiP.

Śliwerski B. (2009), Pedagog jako sprawca wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4.

Śliwerski B. (2011), Współczesny spór o istotę i zakres wychowania personalistycznego w Polsce, „Annales: Etyka w życiu gospodarczym”, nr 2.

Wierzejska J. (2014), Absolwenci studiów pedagogicznych UMCS na rynku pracy, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wierzejska J. (2017), Poczucie obciążenia pracą pedagogów funkcjonujących w zawodach pomocowych. Studium empiryczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Zakrzewski J. (1987), Poczucie skuteczności a samoregulacja zachowania, „Przegląd Psychologiczny”, nr 3.

Ziarek E. (2007), Zagrożenie wypaleniem zawodowym u pracowników pomocy społecznej, [w:] W. Poleszak (red.), Pomoc osobom wykluczonym społecznie, Lublin: FKCH „Artos”.

Zientek I. (2006), Poczucie własnej skuteczności w wymiarze międzykulturowym. Ocena Skali Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 1.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.1.23-40
Data publikacji: 2018-07-05 08:06:07
Data złożenia artykułu: 2018-02-08 16:05:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2857
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1510

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Joanna Wierzejska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.