W stronę nostalgicznej lektury literatury dziecięcej w dydaktyce akademickiej

Monika Kupiec

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Potrzeba rozpoznania studenckiego sposobu odbioru lektur dziecięcych wiąże się z planowaniem rozwoju w toku kształcenia akademickiego ważnych umiejętności metodycznych przyszłego nauczyciela wczesnej edukacji (dobór tekstu literackiego, organizacja pracy z tekstem). Każdy nauczyciel wczesnej edukacji jest nostalgicznym pośrednikiem literatury dziecięcej.

Cel badań: Celem podjętych badań własnych jest rozpoznanie opinii studentów o wybranych tekstach literatury dziecięcej. Skupiono się na rozpoznaniu ujawnionych strategii lektury.

Metoda badań: Zastosowano metodę dokumentów osobistych. Impulsem uruchamiającym namysł studentów nad własną opinią dotyczącą książki dziecięcej było napisanie recenzji wybranej lektury.

Wyniki: Zgromadzono 41 wypowiedzi studenckich. Wśród recenzowanych pozycji zdecydowaną większość (w 31 recenzjach) stanowiła literatura uznawana za klasyczną, która od lat widnieje w rekomendacjach podstawy programowej. Poczyniona analiza wskazuje, że 14 osób czytało recenzowane książki w dzieciństwie i deklarowało, że czytają kolejny raz w dorosłym życiu. Analiza studenckich wyborów ujawnia brak znajomości książek dziecięcych, które ukazały się po 2006 roku, a więc w okresie przypadającym na ich wczesną edukację. Najczęściej uruchamianą strategią odbioru literatury dziecięcej – bez względu na bagaż doświadczeń związanych z czytaniem danej książki dzieciństwie – jest lektura infantylizująca.

Wnioski: Bez identyfikowania strategii lektury literatury dziecięcej przyszłych nauczycieli nie będzie możliwe ich uczestnictwo w komunikacji literackiej dziecka w sposób kompetentny, nawet przy osobistym oczytaniu. Wzmożenie krytycznej lektury literatury dziecięcej na zajęciach akademickich dla przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji wydaje się dobrym sposobem na kolekcjonowanie doświadczeń czytelniczych i przygotowanie do roli pośrednika lektury. Ćwiczenia krytycznego czytania można zintensyfikować w aktywności kół, laboratoriów oraz dyskusyjnych klubów książki dziecięcej dla przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji.


Słowa kluczowe


literatura dziecięca; nostalgiczna lektura; infantylizacja; krytyczne czytanie; dydaktyka akademicka

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baluch, A. (1993). Archetypy literatury dziecięcej. Bagiński i Synowie.

Biblioteka Narodowa (2022). Stan czytelnictwa w Polsce, Pobrano 9 maja 2023 z: https://www.bn.org.pl/raporty-bn/stan-czytelnictwa-w-polsce/stan-czytelnictwaw-polsce-w-2022

Gołaszewska, M. (1979). Kultura estetyczna. WSiP.

Gromysz, J. (2016). Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej wobec edukacji literackiej dziecka. Kultura i Wychowanie, 11(1), 116–126.

Józefowicz, A. (2022). Co z tą zmianą? – opinie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej na temat lektur szkolnych. Podstawy Edukacji, 15, 287–305.

Kowalczyk, K. (2021). Grimmosfera polska. Baśnie ze zbioru Wilhelma i Jakuba Grimmów w polskiej kulturze literackiej (1865–2015). Atut.

Koziołek, K. (2016). Lektury dzieciństwa. Anatomia nostalgii. W M. Chrobak, K. Wądolny-Tatar, Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze (s. 165–174). Universitas.

Leszczyński, G. (2015). Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko. Media Rodzina.

Łazarska, D. (2019). Czytanie literatury. O roli utworów literackich nie tylko w świetle wypowiedzi znawców tematu. Annales Univesitatis Paedagogicae Cracoviensis, 10(285), 157–169.

Łuczewski, M., Bednarz-Łuczewska, P. (2012) Analiza dokumentów zastanych. W D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia (s. 163–188). PWN.

Minchberg, M. (2022) Interdyscyplinarna edukacja przez sztukę. Budowanie środowiska estetycznego wychowania. Wyd. APS.

Pawlak, M. (2013). Wartościowanie sztuki dla dzieci w przygotowaniu zawodowym nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W M. Zalewska-Pawlak (red.), Sztukmistrze XXI wieku. Rzecz o pedagogach wychowujących przez sztukę (s. 185–194). Wyd. UŁ.

Slany, K. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Wyd. Naukowe UP.

Sobieszczyk, M., Plenkiewicz, M. (2011). Czytanie krytyczne – zaniechany sposób rozumienia czytanego tekstu w edukacji wczesnoszkolnej. W A. Jakubowicz-Bryx (red.), Edukacja czytelnicza wyzwaniem współczesnej pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej (s. 121–137). Wyd. UKW.

Swędrowska, M. (2021). 777 pomysłów na zabawę z książką. Mamania.

Śmiechovska-Petrovskij, E. (2011). Wezwanie do własnej aktywności w kontekście doboru literatury dla dzieci przez pedagogów. Forum Pedagogiczne, 2, 281–301.

Tomanek, K., Bryda, G. (2015). Odkrywanie postaw dydaktyków zawartych w komentarzach studenckich: Analiza treści z zastosowaniem słownika klasyfikacyjnego.

Przegląd Socjologiczny: kwartalnik Polskiego Instytutu Socjologicznego, 64(4), 51–81.

Żółtowski, D. (2019), Czytanie emocji i czytanie emocjami w procesie lektury szkolnej. W W. Heller, M. Kaźmierska, M. Wieczorek (red.), Dlaczego szkoła nie ufa emocjom? Dążenia emocjonalne w szkole i na uczelni (s. 85–94). Wyd. UAM.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.1.161-175
Data publikacji: 2024-05-10 09:15:51
Data złożenia artykułu: 2023-05-30 22:06:55


Statystyki


Widoczność abstraktów - 288
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 179

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2024 Monika Kupiec

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.