Popularyzacja czytelnictwa na łamach poznańskiego periodyku „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910)
Streszczenie w języku polskim
W wyniku uprzemysłowienia, jakie dokonało w XIX wieku, doszło do wzrostu liczebności klasy robotniczej, a zniesienie pańszczyzny (uwłaszczenie chłopów) spowodowa-ło polepszenie bytu włościan. Zaczęły też ukazywać się książki i prasa adresowane do tych części społeczeństwa. Jednym z takich periodyków był „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910). Jego twórcy zachęcali do tworzenia katolickich robotniczych zrzeszeń zawodo-wych, krytykowali szerzący się ruch socjalistyczny, podkreślając jego antyreligijność, starali się odsunąć od wpływu na polskie życie gospodarcze Żydów, podnosili poziom oświaty ludowej przez propagowanie wartościowych książek i prasy. Namawiali czytelników do korzystania z bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych i Towarzystwa Szkoły Ludowej. Sprzeciwiali się czytaniu książek i czasopism wydawanych przez Polską Partię Socjalistyczną, które propago-wały szkodliwe dla katolika treści. Przestrzegali przed zakupem książek i prasy oferowanych przez zręcznych kolporterów dostarczających je prosto do domów klientów oraz literatury nabywanej podczas jarmarków czy odpustów.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Adamski S., 1906, Uzupełnienie działalności Towarzystwa Czytelni Ludowych. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 14, 313–321.
A.[damski] S., 1906, Więcej książnic dla ludu! „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 19, 433–440.
Bender R., 1987, Katolicka myśl i działalność społeczna w Polsce w XIX i XX wieku (stan badań). Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.
Chamot M., 1991, Polska myśl chrześcijańskospołeczna w zaborze pruskim w latach 1890–1918. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Chamot M., 1990, Rola społeczna duchowieństwa w polskiej myśli chrześcijańskospołecznej Poznańskiego (1890–1914). W: S. Kalemba (red.), Studia z dziejów polskiej myśli politycznej, t. 2. Polska myśl polityczna w dzielnicy pruskiej w XIX w. Zbiór studiów. Toruń, Wydawnictwo UMK, 171–187.
Chrzanowski I., 1935, Asnyk Adam Prot. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 1. Kraków, nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 171–173.
Firlej M., 1905, Niemieckie biblioteki ludowe na Górnym Śląsku. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 24, 553–558.
Gesellschaft für Verbreitung von Volksbildung, 2018, opublikowano: https://de.wikipedia.
org/wiki/Gesellschaft_f%C3%BCr_Verbreitung_von_Volksbildung [dostęp: 27.10.2017].
Gulczyński A., 1995, Ks. prałat Kazimierz Niesiołowski 1872–1949. Pleszew, Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne.
Jackowski J., 1972, Lisiecki Arkadiusz Marian. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 17. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 453–454.
Jakóbczyk W., 1982, Towarzystwo Czytelni Ludowych 1880–1939: w obronie narodowości. Poznań, Krajowa Agencja Wydawnicza.
Krajewska J., 1979, Czytelnictwo wśród robotników w Królestwie Polskim 1870–1914. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Krasińska I., 2017, Sytuacja żeńskiej służby domowej w świetle poznańskiego czasopisma „Ruch ChrześcijańskoSpołeczny” (1902–1910). „Studia Gdańskie”, t. 40, 123–135.
Lisiecki A., 1909, Kolportaż pożytecznych pism i książek. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 13, 357–362.
Lisiecki A., 1909, Kolportaż pożytecznych pism i książek (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 14, 390–394.
Lisiecki A., 1909, Kolportaż pożytecznych pism i książek (dokończenie). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 15, 417–422.
Lesisz B. i in. (red.), 1988, Polskie czasopisma religijnospołeczne w XIX wieku. Materiały do katalogu. Warszawa–Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.
Łętocha R., 2010, Myśl i działalność społeczna biskupa Stanisława Adamskiego. W: E. Przybył-Sadowska, D. Szymańska-Kuty (red.), Orbis Christianus. Studia ofiarowane Profesorowi Janowi Drabinie. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 157–167.
Maleczyńska K., 1987, Książki i biblioteki w Polsce okresu zaborów. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Niesiołowski [K.], 1903, O czytelniach dla kobiet. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 23, 542–546.
O czytelniach, 1903, „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 12, 276–281.
Ożarzewski C., 1965, Zarys dziejów książki i księgarstwa. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Potoczny J., 2014, Udział Towarzystwa Szkoły Ludowej w upowszechnianiu czytelnictwa i popularyzacji wiedzy wśród ludu galicyjskiego doby autonomicznej. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika”, t. 23, 401–414.
Ruch ekonomicznospołeczny. Centrala dla literatury społecznej, 1907. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 7, 175.
Ruch ekonomicznospołeczny. Niemieckie czytelnie ludowe, 1905. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 13, 305–306.
Ruch ekonomicznospołeczny. Nowe pismo dla robotników, 1906. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 7, 164.
Rzymski T., 1906a, Literatura do kwestii robotniczej. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 16, 361–366.
Rzymski T., 1906b, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 17, 390–394.
Rzymski T., 1906c, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 18, 413–419.
Rzymski T., 1906d, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 19, 443–446.
Rzymski T., 1906e, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 20, 465–468.
Rzymski T., 1906f, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 21, 488–491.
Rzymski T., 1906g, Literatura do kwestii robotniczej (ciąg dalszy). „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 22, 514–517.
Sprawozdanie Wydziału Czytelni dla Kobiet w Poznaniu z czynności w roku pierwszym istnienia tejże 1895/96, 1896. Poznań, Nakładem Czytelni dla Kobiet.
[S.R.], 1907, Towarzystwo Bibliotekarek. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 1, 25.
Szarejko H., 1998, Dwutygodnik „Ruch ChrześcijańskoSpołeczny” (Poznań 1902–1910), cz. 1. „Rocznik Naukowo Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Bibliotekoznaw-cze”, z. 194, 127–142.
Tokarska A., 1997, Biblioteki polskie na Górnym Śląsku w XIX wieku. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
W sprawie gazety dla robotników, 1903. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 18, 424–432.
Wolny J., 1971, Kubina Teodor Filip. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 16. Wrocław– Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Wróblewski J., 1992, Ocalałe książki z bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych na Warmii i Mazurach. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 3–4, 351–360.
X.T.G., 1903, Kilka uwag o socjalnych czasopismach dla ludu. Z powodu „Ostatnich doświadczeń” X. arcybiskupa Teodorowicza. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 14, 330–333.
X.Z., 1906, Z okazji ćwierćwiekowej działalności Towarzystwa Czytelni Ludowych. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 13, 289–295.
Z „Książeczki o zdrowiu”, 1902. „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”, nr 1, 23–24.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2018.37.4.203-215
Data publikacji: 2019-04-29 11:28:06
Data złożenia artykułu: 2018-02-14 09:07:18
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2019 Renata Anna Bednarz-Grzybek, Izabela Krasińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.